Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Azərbaycanın ilk veb saytı (1995)

ANA SƏHİFƏ  >>  Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun fəlsəfə doktorları

Babayev Həsən Qərib oğlu

 

Anadan olduğu yer Ermənistan Resp., Spitak rayonunun Qursalı kəndi 
Təvəllüdü 01.02.1961 
Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi S.M.Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universiteti
Elmi dərəcəsi Biologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Elmi rütbəsi Dosent 
Namizədlik (PhD) dissertasiyasının mövzusu:

-         ixtisas şifri

-         ixtisasın adı

-         mövzunun adı

 

2406.02

Biokimya

C4 bitki olan amarant (Amaranthus cruentus L.) yarpaqlarının karboanhidrazası

Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı

-         xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı

-         beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı

182

90

 

16

Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı  
Kadr hazırlığı:     

-         fəlsəfə doktorlarının sayı

 

1

Əsas elmi nailiyyətləri Elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətlərini fotosintez, enzimologiya, stresin fiziologiyası və biokimyası, abiotik stres faktorlarının təsirinə qarşı bitki orqanizmlərində yaranan adaptasiyası mexanizmlərinin öyrənilməsi təşkil edir. Ilk dəfə olaraq NAD-ME tip C4-bitki olan amarant yarpaqlarından karboanhidraza fermenti təmizlənmiş və onun subhüceyrə lokalizasiyasına, fiziki-kimyəvi və kinetik xassələrinə görə fərqlənən iki izoformasının olduğu sübut edilmişdir. Müəyyən olunmuşdur ki, C3 və C4 bitkilərin yarpaqlarında malatın metabolizmində iştirak edən fermentlər adaptasiyaedici xassəyə malik olmaqla mürəkkəb izoferment tərkibinə malikdir. Stresin təsirindən asılı olaraq bu fermentlər izoferment spektrlərini asanlıqla dəyişdirə bilirlər. Duz stresi şəraitində karbon və malat metabolizmi fermentlərinin aktivliyi ilə kök hüceyrələrində H+-nasoslarının aktivliyi arasında korrelyasiyanın olduğu aşkar olunmuşdur. Müəyyən olunmuşdur ki, NAD-MDH kök hüceyrələrində tənəffüsün son məhsulu olan CO2-nin metabolizmini həyata keçirməklə enerjiyaranma prosesində iştirak edir. KA reaksiyasının digər məhsulu olan H+-ionları isə H+-nasosları ilə ətraf mühitə verilərək rizosferada növspesifik turşuluğun yaranmasına səbəb olur.

Buğda toxumlarının morfofizioloji əlamətləri ilə H+-nasosların aktivliyi arasında müsbət korrelyasiyanın olduğu aşkar olunmuşdur. Müəyyən olunmuşdur ki, buğdanın yüksək məhsuldar genotiplərində II və V, aşağı məhsuldar genotiplərində isə I bioqrup daha üstün potensial məhsuldarlığa malikdir. Genotiplərin davamlılığı IV və V bioqruplar hesabına təmin edilir.

Elmi əsərlərinin adları 1. Бабаев Г.Г., Курбанова У.А., Алиева Н.М., Гулиев Н.М., Гусеинова И.М., Алиев Д.А. Изо-ферментный спектр, локализация и некоторые физико-химические свойства НАД-малатдегид-рогеназы листьев амаранта в условиях засухи // Биохимия, Москва, 2017 (в печати)

2. Orujova T.Y., Bayramov S.M., Gurbanova U.A., Babayev H.G., Aliyeva M.N., Guliyev N.M., Feyziyev Y.M Diurnal temperature-related variations photosynthetic enzyme activities of two C4 species of Chenopodiaceae grown in natural environment // Photosynthetica, 2017 (in print)

3. Джафаров Э.С., Годжаева Г.А., Джафарлы А.К., Оруджева Дж.Р,. Бабаев Г.Г. Изменение содержания отдельных элементов антиоксидантной системы защиты Alhagi pseudalhagi (BIEB) в условиях хронического гамма-облучения // Вопросы радиационной безопасности, Челябинск, 2017 (в печати)

4. Babayev H.G. Effect of high salt concentration on the H+-pumps in root system and activities of CO2-metabolism enzymes in leaves of different wheat genotypes // Reports of ANAS, Baku, Elm, 2017, Vol. LXXIII, № 1, pp. 67-72

5. Jafarov E. S., Qarayeva K.G., Babayev H.G. and Hasanov S.P. The functioning of the antioxidant defense system in two generations of Solanum melongena L., the seeds of which before sowing were subjected to γ-irradiation // International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 2016, Vol. 5, № 5, pp. 235-252

6. Huseynova I.M., Rustamova S.M., Aliyev D.R., Babayev H.G., Aliyev J.A. Photosynthesis, antioxidant protection and drought tolerance in plants // Chapter in Life Sciences, Drought Stress Tolerance in Plants. 2016, v. 1, pp. 349-378

7. Jafarov E.S., Jafarli A.K., Gojayeva G.A., Babayev H.G. Antioxidant responses of Alhagi pseudalhagi (bieb.) in conditions of chronic γ- radiation exposure at different development plant phases // Scientia Agriculturae, 2016, Vol. 13, № 2, pp. 85-92

8. Huseynova I.M., Allahverdiyev T.I., Babayev H.G., Aliyeva D.R., Rustamova S.M., Aliyev J.A. Wheat: approaches to improve under water stress. Water stress and crop plants: A sustainable approach, // (Chapter), 2015, John Wiley, UK, pp. 506-542

9. Babayev H., Mehvaliyeva U., Aliyeva M., Guliyev N. and Feyziyev Y. NADP-malate dehydrogenase isoforms of wheat leaves under drought: their localization and some physicochemical and kinetic properties // Journal of Stress Physiology and Biochemistry, 2015, V. 11, №. 3, pp. 13-25

10. Jafarov E.S., Gojayeva G.A., Jafarli A.K., Babayev H.G. The content of nonenzymic antioxidants in different organs Alhagi pseudalhagi grown under conditions of chronic γ-radiation // International Journal of Plant Science and Ecology, 2015, Vol. 1, № 4, pp. 162-166

11. Babayev H.G. The study of NADP-Malate de-hydrogenase in amaranth leaves under drought // Reports of ANAS, Baku, Elm, 2015, Vol. LXXI, № 3, pp. 69-72

12. Qurbanova U.Ə., Əliməmmədzadə İ.M., Babayev H.Q. Quraqlıqda amarant yarpaqlarının subhüceyrə fraksiyalarında NAD-Malatdehidroge-nazanın katalitik xassələrinin ontogenezdə dəyişmə dinamikası // Bakı Dövlət Universitetinin Xəbərləri. Təbiət Elmləri Seriyası, 2015, № 4, c. 46-55

13. Babayev H., Mehvaliyeva U., Aliyeva M., Feyziyev Y. and Guliyev N. The study of NAD-malik enzyme in Amaranthus cruentus L. under drought // Plant Physiology and Biochemistry, 2014, Vol. 81, pp. 84-90

14. Quliyev N.M., Babayev H.Q., Mehvalıyeva U.Ə., Əliyeva M.N., Feyziyev Y. Quraqlığın amarant yarpaqlarında qaz mübadiləsi parame-trlərinə və dekarboksilləşdirici malatdehidrogena-zalara təsiri // AMEA-nın Məruzələri, Bakı, Elm, 2014, Cild LXX, № 1, s. 46-50

15. Бабаев Г.Г., Алимаммадзаде И.М., Оруджова Т.Я., Курбанова У.А. Влияние почвенной засухи на активность, локализацию и регуляцию активности карбоангидразы, некоторых ферментов С3- и С4-цикла в онтогенезе листьев амаранта // Вестник БГУ. Серия Естественных Наук, 2014, № 4, c. 65-75

16. Babayev H.G., Bayramov Sh.M., Mehvaliyeva U.A., Aliyeva M.N., Guliyev N.M., Huseynova I.M., Aliyev J.A. Activities of C4- photosynthetic enzymes in different wheat genotypes under continuous soil drought conditions // Journal of Biochemistry Research, 2013, V. 1 (1), pp. 7-16

17. Мовсумова Ф.Г., Бабаев Г.Г., Зейналова М.Г., Фейзиев Я.М. Таксономический состав се-мейства Chenopodiaceae Vent. во флоре Абшерона и его экологический анализ // Извес-тия НАН Азербайджана, Серия биологических и медицинских наук, 2014, Том 69, № 1, с. 27-35

18. Quliyev N.M., Babayev H.Q., Mehvalıyeva U.Ə., Əliyeva M.N., Feyziyev Y. Quraqlığın amarant yarpaqlarında qaz mübadiləsi parametr-lərinə və dekarboksilləşdirici malatdehidrogenaza-lara təsiri // AMEA-nın Məruzələri, Bakı, Elm, 2014, Cild LXX, № 1, s. 46-50

19. Джафаров Э.С., Годжаева Г.А., Джафарлы А.К., Оруджева Дж.Р,. Бабаев Г.Г. Изменение содержания отдельных элементов антиоксидантной системы защиты Alhagi pseudalhagi (BIEB) в условиях хронического гамма-облучения // Вопросы радиационной безопасности, Челябинск, 2013, № 3, с. 12-24

20. Babayev H.G., Rustamova S.M., Suleymanov S Y., Huseynova I.M. Antioxidant defence system and photochemical characteristics of chloroplasts in wheat genotypes subjected to mater stress // Photosynthesis research for food, fuel fnd future. Beijing China, Springer, 2013, pp. 568-571

21. Bayramov Sh.M., Orujova T.Y., Babayev H.G., Guliyev N.M. Some physico-chemical properties of carbonic anhydrase in Mesembryanthemum crystallinum leaves // Photosynthesis research for food, fuel fnd future. Beijing China, Springer, 2013, pp. 324-327

22. Cəfərov E.S., Cəfərli A.K., Abdullayeva G.Ə., Orucova C.R., Babayev H.Q., AMEA-nın müxbir üzvü Qəribov A.A. Dəvətikanı bitkisinin inkişaf mərhələsindən asılı olaraq radioaktiv şüalanmanın müxtəlif dozalarda fotosintetik piqmentlərin miq-darına təsirinin tədqiqi // AMEA-nın Məruzələri, Bakı, Elm, 2012, LXVIII cild, № 6, s. 99-107

23. Джафаров Э.С., Джафарлы А.К., Оруджева Дж. Р., Бабаев Г.Г. Влияние повышенного радиационного фона на содержание фотосинтетических пигментов в листьях дикорастущих растений на территории Бакинского завода по производству йода // Вестник Украинского Oбщества генетиков и селекционеров. 2012, Том 10, № 2, с. 224-234

24. Джафаров Э.С., Годжаева Г.А., Бабаев Г.Г., Оруджева Дж,Р. Изменение содержания флавоноидов, каротиноидов и антоцианов Alhagi pseudalhagi (BIEB) в условиях хронического об-лучения природными радионуклидами // Вест-ник Украинского Общества Генетиков и Селекционеров. 2012, Том 10, № 2, с. 214-223

25. Бабаев Г.Г., Байрамов Ш.М., Мехвалиева У.А., Гулиев Н.М., Гусейнова И.М., Алиев Д.А. Aктивность ферментов С4-фотосинтеза у различных генотипов пшеницы в условиях продолжительной почвенной засухи // Известия НАНА. Сер. биол. и медицин. наук, 2012, Т. 67, № 3, с. 14-23 (ISSN 2078-3388)

26. Cəfərov E.S., Cəfərli A.K., Abdullayeva G.Ə., Orucova C.R., Babayev H.Q., AMEA-nın müxbir üzvü Qəribov A.A. Dəvətikanı bitkisinin inkişaf mərhələsindən asılı olaraq radioaktiv şüalanmanın müxtəlif dozalarda fotosintetik piqmentlərin miq-darına təsirinin tədqiqi // AMEA-nın Məruzələri, 2012, LXVIII cild, № 6, s. 99-107

27. Babayev H.Q., Mehvalıyeva U. Ə., Babayeva Z.B., Bayramov Ş.M., Quliyev N.M. Bəzi C4-bitkilərin ontogenezində işığın intensivliyinin fotosintezin piqmentlərinə və karboksilləşdirici fermentlərə təsiri // Труды Азербайджанского Национального Комитета “Человек и Биосфера“ (МаВ, ЮНЕСКО). Экологическая цивилизация, устойчивое развитие, окружающая среда. Ежегодные издания, 2012, Том 8, с. 305-314

28. Abdullayeva G.Ə., Babayev H.G., Orucova C.R., Cəfərov E.S. İonlaşdırıcı şüalanmanın xroniki təsiri şəraitində yetişən dəvətıkanı (Alhagi pseudalhagi) bitkisinin yarpaq və çıçəklərində antosian, karotinoid və flavonoid toplanmasının vegetasiya mərhələlərindən asılılığı // Известия НАН Азербайджана. Сер. биол. и медицин. наук, 2012, Т. 67, № 2, с. 118-122 (ISSN 2078-3388)

29. Бабаев Г.Г., Алиева М.Н., Бабаева З.Б. Распространение амарантов в Азербайджане и роль антиоксидантных ферментов при действии водного стресса // Труды Азербайджанского Национального Комитета “Человек и Биосфера“ (МаВ, ЮНЕСКО). Экологическая цивилизация, устойчивое развитие, окружающая среда. Ежегодные издания, 2011, Том 7, с. 301-309

30. Мехвалиева У.А., Бабаев Г.Г., Алиева М.Н., Гулиев Н.М. Активность ключевых ферментов фотосинтеза у С3- и С4-растений в условиях водного стресса // Известия НАНА. Сер биол. наук, 2011, Т. 66, № 3, с. 91-96 (ISSN 2078-3388)

31. Bayramov Sh.M., Babayev H.G., Khaligzade M.N., Guliev N.M., Raines Ch.A. Effect of water stress on protein content of some Calvin cycle enzymes in different wheat genotypes // Proceedings of ANAS (Biological Science). 2010, V. 65, № 5-6, p. 106-111

32. Бабаев Г.Г., Бабаева З.Б., Мехвалиева У.А. Новрузов Е.А. Амарант-моделное растение для исследования влияния стрессоров внешней среды на растений. Биологические особенности и полезные свойства // Труды Азербайджанского Национального Комитета “Человек и Биосфера“ (МаВ, ЮНЕСКО). Экологическая цивилизация, устойчивое развитие, окружающая среда. Ежегодные издания, 2010, Т. 6, с. 239-251

33. Osmanov H.M., Süleymanov S.C., Babayev H.Q., Bayramov Ş.M., Mehvalıyeva U.Ə. İnsan və heyvan mənşəli karboanhidrazaların və onların izofermentlərinin müqayisəli biokimyəvi xüsusiy-yətləri // Azərbaycan Tibb jurnalı, 2010, № 2, c.159-163

34. Bayramov Sh.M., Babayev H.G., Khaligzade M.N., Guliev N.M., Raines Ch.A. Effect of water stress on protein content of some Calvin cycle enzymes in different wheat genotypes // Proceedings of ANAS (Series of Biological Science) 2010, Vol. 65, № 5-6, pp. 106-111

35. Мехвалиева У.А., Бабаев Г.Г. Адаптивный роль некоторых ферментов малатдегидрогеназного комплекса ассимиляционных тканей листьев амаранта в условиях солевого стресса // Аграрная наука Азербайджана, 2009, №5 (215), с. 39-41

36. Бабаев Г.Г. Роль структурно-функциональных и количественных изменений изоформ малатдегидрогеназы в адаптации микроорганизмов и эукариотов к факторам внешней среды // Труды института Микробиологии НАНА, 2009, Том VII, с. 87-96

37. Мехвалыева У.А., Бабаев Г.Г., Байрамов Ш.М., Новрузов Е.А., Алиева Д.Р., Халыгзаде М. Н., Гулиев Н.М. НАД-малатдегидрогеназа, очищенная из митохондрий листьев пшеницы, в условиях почвенной засухи // Труды института ботаники НАН Азербайджана, Том XXIX, 2009, с. 560-569

38. Алиева Д. Р., Бабаев Г. Г., Азизов И. В. Влияние повышения концентрации NaCl на фотосинтез и активность каталазы клеток Dunaliella salina // Вестник Днепропетровского Университета. Серия: Биология. Экология. 2009, Вып. 17, Том. 1, с. 3-9

39. Гасымова Ф.И., Халыгзаде М.Н., Бабаев Г.Г., Азизов И.В., Гулиев Н.М. Некоторые особенности водного режима и фотосинтетической способности генготипов пшеницы в условиях засухи // Вестник Днепропетровского Университета. Серия биология и экология. 2009, Вып. 17, Том 1, с. 25-31

40. Рустамова С.М., Сулейманов С.Ю., Бабаев Г.Г., чл.-корр. НАНА Гусейнова И.М. Динамика функционирований антиоксидантных ферментов у различных генотипов пшеницы при дефиците воды // Доклады НАНА, 2009, Том LXV, № 5, с. 79-86

41. Бабаев Г.Г., Мехвалыева У.А., Байрамов Ш.М., Гулиев Н.М. Биохимические аспекты ингибирование гидратазной активности карбоангидразы субклеточных фракций листьев Amaranthus cruentus L. // Вестник Киевского Национального Университета имени Тараса Шевченко. Серия „Интродукция и сохранение растительного разнообразия“ г. Киев, 2009, № 25-27, с. 23-25

42. Aliyeva D.R., Babayev H.G., Azizov I.V. Effect of high NaCl concentration on photosynthesis and activity of enzymes associated with protection against oxidative stress in Dunaliella salina // SJYR Transaction on Agri Science, Islamic Azad University, 2009, V. 6, № 4, pp. 1-9

43. Guliev N., Bayramov Sh., Babayev H. Effect of water deficit on Rubisco and carbonic anhydrase activities in different wheat genotypes // Photosynthesis Research, Springer, 2008, V. II, pp. 1465-1468

44. Бабаев Г.Г., Байрамов Ш. М., Бабаева З.Б., Касумова Г.Дж., Халыгзаде М.Н., Касумова Ф.И., Гулиев Н.М. Экологическая характеристика, содержания пигментов и активность некоторых ферментов ФЕП-метаболизма в листьях двух видов амаранта // Сборник научных трудов Всероссийского Научно-Исследовательского Института «Лекарственных и ароматических растений». Химия, Технология и Медицина. Москва 2006, Том XVII, с. 247-251

45. Бабаев Г.Г., Зейналова М.Г., Байрамов Ш.М., Халыгзаде М.Н., Гулиев Н.М. Активность некоторых ферментов С3- и С4-цикла углерода в различных органах амаранта и нута // Известия НАН Азербайджана. Серия биологических наук, 2006, № 5-6, с. 13-22 (ISSN 2078-3388)

46. Zeynalov S.E., Bayramov Ş.M., Babayev H.Q., Quliyev N.M. Təbii şəraitdə becərilmiş müxtəlif buğda genotiplərinin yarpaqlarında karbonun ilkin fiksasiyasında iştirak edən fermentlərin aktiv-liklərinə quraqlığın təsiri // Azərbaycan MEA-nın Xəbərləri. Biologiya elmləri seriyası, 2005, № 1-2, s. 3-9 (ISSN 2078-3388)

47. Бабаева З. Б., Бабаев Г. Г., Аскерова Р. Г. Новый адвентивный вид рода Amaranthus L. во флоре Азербайджана и анатомические строение его вегетативных органов // Доклады НАН Азербайджана, 2003, Том LIX, № 1-2, с. 225-229

48. Guliev N.M., Babayev H.G., Bayramov Sh.M., Aliev J.A. Purification, properties and localization of two forms of carbonic anhydrase of Amaranthus cruentus L. leaves // Russian Journal of Plant Physiology, 2003, V. 50, № 2, p. 238-245

49. Babayev H.Q., Bayramov Ş.M., Quliyev N.M. Amarant yaprakları karboanhidrazasının izoenzim-leri ile kataliz olunan CO2-nin hidratasyon reaksi-yonunun kinetikası // Türkiye XIII Biyoloji Konqresinin Тoplumu. Çanakqale, 2003, s. 212-217

50. Бабаев Г. Г., Идаятов Р. Б. Активность карбоангидразы, РБФКО и ФЕП-карбоксилазы в генотипах пшеницы различной продуктивности // Известия НАН Азербайджана. Сер. биол. наук. 2002, № 1-6, с. 108-117

51. Бабаев Г.Г., Алиев Д.А. Н+- насосы корневой системы пшеница Азербайджанской селекции и сортовые различия // Труды IV Международного Симпозиума “Новые и нетрадиционные растения и перспективы их использования”. Москва, 2001, Том III, с. 413-415

52. Бабаев Г.Г., Дашдамирова Г.М., Байрамов Ш.М., Гулиев Н.М., Алиев Д.А. Очистка и некоторые физико-химические свойства карбоангидразы в листьях амаранта // Доклады АН Азербайджана, 1999, Том LV, № 1-2, с. 197-201

53. Бабаев Г.Г., Байрамов Ш.М., Гулиев Н.М., Алиев Д.А. Субклеточное распределение карбоангидразы листьев амаранта // Известия АН Азербайджана. Сер. Биол. наук, 1994, № 1-6, с. 7-10.

Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü  Azərbaycan Molekulyar Bioloqlar və Biokimyaçılar cəmiyyətinin üzvü;

Azərbaycan Botaniklər cəmiyyətinin üzvü;

Rusiya Fizioloqlar cəmiyyətinin üzvü;

Avropa Molekulyar Bioloqlar və Biokimyaçılar cəmiyyətinin üzvü.

Pedaqoji fəaliyyəti 2000-2002-ci illərdə Odlar Yurdu Universitetində dosent;

2005-2009-cu illərdə Dnepropetrovski Milli Universitetinin Bakı filialında dosent;

2001-2016-cı illər ATU Biokimya kafedrasında dosent;

2014-cü ildən Bakı Dövlət Universitetində dosent;

1992-1998-ci illərdə Pəmbək Xeyriyyə Cəmiyyətində Qaçqın və Köçkün uşaqlar üçün humanitar hazırlıq müəllimi;

Türk liseylərində seçilmiş şagirdlərə biokimyadan təcrübi və nəzəri dərslərin tədrisi.

Digər fəaliyyəti  Bakı Ailə və Sağlamlıq Mərkəzində İrsi Xəstəliklərin Diaqnostikası Şöbəsində məsləhətçi;

AMEA Botanika İnstitutunun Həmkarlar Komitəsi sədrinin müavini və büro üzvü;

AMEA Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun Həmkarlar Komitəsinin sədri.

Təltif və mükafatları  
Əsas iş yeri və ünvanı AMEA Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar Institutu, Mətbuat prospekti, 2A, AZ1073
Vəzifəsi Aparıcı elmi işçi  
Xidməti tel. (+994 12) 5381164, (+994 12) 5382217   
Mobil tel. (+994 50) 5332272 
Ev tel. (+994 12) 4648344 
Faks (+994 12) 5102433 
Elektron poçtu babayev_hg@yahoo.co.uk