Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

-         ixtisas şifri

-         ixtisasın adı

03.00.12

Bitki fiziologiyası

Soyadan yüksək və keyfiyyətli məhsul alınmasını təmin edən fotosintez fəaliyyəti

-         ixtisas şifri

-         ixtisasın adı

06.01.05

Seleksiya və toxumçuluq

Azərbaycanın bitki genetik ehtiyatlarının öyrənilməsi və seleksiyada istifadəsi

-         tarix

-         ixtisasın adı

2014

Aqrar elmləri

- fəlsəfə doktorlarının sayı

- elmlər doktorlarının sayı

Sort xüsusiyyətləri və mineral qidalanmadan asılı olaraq, soya bitkisindən yüksək və keyfiyyətli məhsul alınmasını təmin edən fotosintez xüsusiyyətləri müəyyən edilmişdir;

İntensiv və ekstensiv tipli genotiplərin fotosintez xüsusiyyətlərini tədqiq etməklə yüksək fotosintezedici sistemin quruluşu müəyyən edilmişdir;

Genotiplərin fotosintez əlamətlərinə görə bir-birindən fərqləndiyi göstərilməklə onların arasında qarşılıqlı əlaqənin mövcudluğu və ümumi fotosintetik potensialda ayrı-ayrı orqanların payı müəyyən edilmişdir;

Əlverişli şəraitdə intensiv tipli sortlarda yüksək fotosintez əlamətlərinin mütənasib artmasına əsasən onların eyni genotipdə birləşdirilməsinin mümkün olduğu aydınlaşdırılmışdır; 

Suvarma şəraitində soyadan yüksək məhsul alınmasını təmin edən intensiv becərmə texnologiyası işlənib hazırlanmışdır;

Soya, yerfındığı, noxud və mərcimək bitkilərinin respublikamızın təbii-iqlim şəraitinə uyğun, kompleks qiymətli əlamət və xüsusiyyətlərə malik yüksəkməhsuldar sortların morfofizioloji parametrləri müəyyən edilmiş və optimal modelləri yaradılmışdır.

6 rayonlaşdırılmış bitki sortunun həmmüəllifidir.

Müxtəlif toxum məhsuldarlığı ilə səciyyələnən sortların donor-akseptor xüsusiyyətləri aydınlaşdırılmışdır.

Bitki nümunələrinin davamlı, yüksək dən məhsuldarlığına və keyfiyyətə malik, qiymətli təsərrüfat əlamətləri ilə fərqlənən genetik mənbələri seçilmiş və perspektiv formalar kimi seleksiyada istifadə edilməsi tövsiyə edilmişdir.

Azərbaycanda BGE sahəsində elmi fəaliyyətləri əlaqələndirməyə və istiqamətləndirməyə, onların etibarlı mühafizəsi və səmərəli istifadəsini optimallaşdırmağa imkan verən modellər yaradılmışdır;

BGE-nin yeni təsnifatı işlənib hazırlanmışdır;

Nadir və itmək təhlükəsində olan növlərin mühafizə strategiyaları üzrə yeni metodologiyalar təklif edilmişdir;

Genbank nümunələrinin həyat qabiliyyəti potensialının funksional diaqnostikası və ömürsürəkliliyinin genetik proqnozlaşdırılmasının elmi əsasları  işlənib hazırlanmışdır;

2. Алиев Дж.А., Акперов З.И. Фотосинтез и урожай сои. Москва: Издат.Ком. «Родник», 1995, 126 с.

3. Frese L., Akparov Z., Burenin V., Arjmand M. and Hajiyev V. Plant exploration in the Talysch Mountains // Plant Genetic Resources Newsletter, Roma, No.126, 2001, p.21-26

4. Əkpərov Z.İ. Soya əkinlərinin quruluşu, fotosintez əlamətləri və məhsuldarlıq // AMEA-nın Xəbərləri (biologiya elmləri seriyası), N1-6, "Elm", Bakı, 2002, s.421-429

5. Əliyev C.Ə., Əkpərov Z.İ. Azərbaycanın bitki genetik ehtiyatları // AMEA-nın Xəbərləri, Biologiya Elmləri Seriyası, Bakı, 2002, N 1-6, səh. 57-68.

6. Əliyev C.Ə., Əkpərov Z.İ., Məmmədov H.İ. Araxisin becərilməsi. "Elm", Bakı, 2004, 29 s.

7. Akparov Z.I., Khidirova E. Following Almond Footprints in Azerbaijan // In: Following Almond Footprints (Amygdaluscommunis L.), a publication of the International Society for Horticultural Science, Rome, 2006, p. 24-28

8. Əkpərov Z.İ., Məmmədov H.İ. Yerfındığının sort nümunələrinin morfofizioloji xüsusiyyətləri və məhsuldarlığı // AMEA-nın Xəbərləri (biologiya elmləri seriyası), N1-2, Bakı: “Elm”, 2007, s. 109-117.

9. Акперов З.И., Мамедов А.Т. Информационная система по генетическим ресурсам растений Азербайджана // Ж-л «Современные проблемы науки и образовани», Moskva, 2007, № 6, с.9-13.

10. Əkpərov Z.İ. Biomüxtəlifliyin mühafizəsinin mənəvi-etik problemləri // Dirçəliş, XXI əsr, N124-125, Bakı, 2008, 369-374.

11. Əliyev C.Ə., Əkpərov Z.İ., Məmmədov A.T. Bioloji Müxtəliflik. Bakı: “Elm” nəşriyyatı, 2008, 232 s.

12. Əkpərov Z.İ. Bitki genetik ehtiyatlarının mühafizəsinin elmi əsasları. Bakı: “Təknur”, 2009, 123 s.

13. Əkpərov Z.İ., Əsgərov A.M. Üçbölümlü arpa (Hordeum aegiceras Neesex Royle) Qafqaz florası üçün yeni növdür // AMEA-nın məruzələri, Bakı, 2009, LXV cild, N6, s.95-97.

14. Babayeva S., Akparov Z., Abbasov M. et al. Diversity analysis of Central Asia and Caucasian lentil (Lens culinaris Medik.) germplasm using SSR fingerprinting // Genet Resour Crop Evol., 2009, 56:293–298

15. Акпаров З.И., Аскеров А.М., Мамедовa Р.Б., Кадыров И.Г., Мамедов А.Т. Редкие и исчезающие дикие сородичи культурных растений флоры Абшерона и Кобустана // Бюллетень Никитского ботанического сада, 2009, Вып. 99, с. 26-30

16. Акпаров З.И. Агроэкологические проблемы и агрообиоразнообразие сельскохозяйственных систем // Радиологические и агроекологические исследования, Том VI, Тбилиси, 2009, с.82-84

17. Babayeva S.M., Akparov Z.I., Mammadov A.Ch. Genetic Variationin CAC Lentil Germplasm Assessed by Microsatellites (SSRs) // AMEA-nın Məruzələri, Bakı, 2009, №1, s. 88-98.

18. Акперов З.И., Мехтизаде Э.Р., Мамедова С.А. Прогноз генетической долговечности семян // Вестник Российской Академии Сельскохозяйственных Наук, Москва, 2010, № 4, с. 46-48.

19. Акпаров З.И., Мамедов Х.И. Прогностическая модель морфобиологических признаков для высокоурожайных сортов арахиса // Ж-л «Аграрная наука», Moskva, 2010, № 5,

20. Batello C., Avanzato D., Akparov Z., Kartvelishvili T., Melikyan A. Gardens of biodiversity: Conservation and use of genetic resources for food and agriculture in the Southern Caucasus. FAO, Roma, 2010, 363 p.

21. Mustafayev E., Kumari S., Attar N., Akparov Z. Viruses infecting chickpea and lentil crops in Azerbaijan / Australian Plant Pathology, Vol.40, No.6, 2011, 612-620.

22. N.Maxted, Z.Akparov, M.Aronsson et al. Current and Future Threats and Opportunities Facing European Crop Wild relative and Landrace Diversity. Agrobiodiversity Conservation: Securing the Diversity of Crop Wild Relatives and Landraces (eds N. Maxted et al.) CAB International 2012. p. 333-353

23. Z.Akparov, Musayev M.K. Diversity of the fruit plant genetic resources in the Azerbaijan / Proceedings of the 1st International Symposium on Wild Relatives of Subtropical and Temperate Fruit and Nut Crops. Davis, California, USA, March 19-23, 2011. Acta Horticulturae 948, ISHS, May 2012, p. 217-221

24. Maghradze D., Bobokashvili Z., Musayev M., Mammadov A. The importance, usage, and prospective of crop wild relatives of fruits, grapevine, and nuts in Georgia and Azerbaijan /Proceedings of the 1st International Symposium on Wild Relatives of Subtropical and Temperate Fruit and Nut Crops. Davis, California, USA, March 19-23, 2011. Acta Horticulturae 948, ISHS, May 2012, p. 33-40

25. Askerova R., Mammadov A. Following Olive Footprints in AZERBAIJAN, The Marvel of Nature // In: "Following Olive Footprints (Olea europaea L.): Cultivation and Culture, Folklore and History, Traditions and Uses", edited by Mohamed El-Kholy, Damiano Avanzato etc. AARINENA, IOC, ISHS (Scripta Horticulturae N. 13), p. 48-57 (internet res.: http://www.aarinena.org/aarinena/Networks/Olive/Book/FOF+BOOK.pdf)

26. Maxted N., Aronsson M., Asdal A., Akparov Z. et al. Current and Future Threats and Opportunities Facing European Crop Wild relative and Landrace Diversity Agrobiodiversity Conservation: Securing the Diversity of Crop Wild Relatives and Landraces (eds N. Maxted et al.) CAB International 2012, p. 333-353

27. Musayev M.K. Centuries-old results of cultivation and diversity of genetic resources of grapes in Azerbaijan // “The Mediterrian Genetic Code - Grapevine and Olive”. Edited by D.Poljuha and B.Sladonya. InTech, Croatia, 2013, p.99-123.

28. Mammadova S.A., Mammadov A.T. Mobilization and conservation of the seed pool of plant genetic resources in Azerbaijan // Russian Journal of Genetics: Applied Research, January 2013, Volume 3, Issue 1, pp 26-29 (http://link.springer.com/article/10.1134%2FS2079059713010024) Original Russian Text published in Vavilovskii Zhurnal Genetiki i Selektsii, 2012, Vol. 16, No. 3, pp.655–659.

29. Stephane Decroocq, Amandine Cornille, David Tricon, Sevda Babayeva, Aurelie Chague, Jean-Philippe Eyquard, Raul Karychev, Svetlana Dolgikh, Tatiana Kostritsyna, Shuo Liu, Weisheng Liu, Wenjuan Geng, Kang Liao, Bayram M. Asma, Zeynal Akparov, Tatiana Giraud And Veronique Decroocq. New insights into the history of domesticated and wild apricots and its contribution to Plum pox virus resistance. Molecular Ecology (2016) doi: 10.1111/mec.13772 İmpakt faktor: 5.947

30. Sevinj Nuriyeva, Zeynal Akparov, Elchin Hajiyev, Mehraj Abbasov, Ram C Sharma. Evaluation of wheat genetic resources of Azerbaijan on normal and saline fields. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. Turk J Agric For. (2016) 40: 186-193 İmpakt faktor: 1.311

31. S.J. Salayeva, J.М. Ojaghi, А.N. Pashayeva, V.I. Izzatullayevа, E.M. Akhundova and Z.I. Akparov. Genetic diversity of Vitis vinifera L. In azerbaijan. Russian Journal of Genetics (Springer). Vol. 52, No. 4, pp. 391–397, 2016. İmpakt faktor: 0.448

32. E.S. Hajiyev, Z.I. Akparov, R.T Aliyev, S.V. Saidova, V.I. Izzatullayeva, S.M. Babayeva, M.A. Abbasov. Genetic polymorphism of durum wheat (Triticum durum Desf.) accessions of Azerbaijan. Russian Journal of Genetics, 2015, Vol. 51, No. 9, pp. 1009–1017. İmpakt faktor: 0.448

33. V.Izzatullayeva, Z.Akparov, S.Babayeva, J.Ojaghi, M.Abbasov. Efficiency of using RAPD and ISSR markers in evaluation of genetic diversity in sugar beet. Turkish Journal of Biology, volume 38, issue 4, 2014, p. 429-438 İmpakt faktor: 1.147

34. Jamala Mursalova, Zeynal Akparov, Javid Ojaghi, Mahammad Eldarov, Savaş Belen, Nurberdi Gummadov, Alexey Morgounov. Evaluation of drought tolerance of winter bread wheat genotypes under drip irrigation and rain-fed conditions. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 39: 1-8, 2015. İmpakt faktor: 1.171

35. Babayeva S, Akparov Z, Damani A A, Izzatullayeva V, Aslanova G, Abbasov M. Genetic diversity for drought tolerance in lentils from Central Asia and the Caucasus: CACLentil/ Albanian j. agric. sci. 2014;13 (2): 1-8 İmpakt faktor: 0.987

36. З.И.Акпаров, Х.Н.Рустамов, М.А.Аббасов, А.А.Джангиров, Г.Н.Гамидов. Сравнительное изучение пшениц (Triticum L.) Азербайджана в полевом музее. Вестник Оренбургского Государственного Педагогического Университета, Электронный научный журнал (Online). 2015, № 2 (14), ISSN 2303-9922. http://www.vestospu.ru, c.47-53

2. BGE üzrə Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya Regional Elmi Koordinasiya Şurasının sədri

3. "Mədəni bitkilərin genetik ehtiyatlarının mühafizəsi və səmərəli istifadəsi üzrə idarəetmə sisteminə daxil olan Elmi-Texniki Şura"nın sədri

4. AMEA Biologiya və Tibb Elmləri Bölməsi akademik-katibinin müavini, Bölmənin büro üzvü

5. Respublika Elmi Tədqiqatların Əlaqələndirilməsi Şurası, “Kənd təsərrüfatı bitki və heyvanlarının genetika və seleksiyası problemləri üzrə elmi şura”sının sədri

2. Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Bitki Genetik Ehtiyatları üzrə Milli Əlaqələndirici,

3. FAO-nun Dünya İnformasiya və Qabaqcadan Xəbərvermə Sistemi üzrə Milli Əlaqələndirici,

4. AMEA-nın Xəbərləri jurnalının (Biologiya elmləri seriyası) redaksiya heyətinin üzvü

5. “Azərbaycan Aqrar Elmi” jurnalının redaksiya heyətinin üzvü

6. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Toxumlara və əkin materiallarına subsidiya verilməsi üzrə Ekspert Şurasının üzvü

7. AMEA Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun Elmi Əsərlərinin Baş redaktoru

8. “Biomüxtəlifliyin mühafizəsi” Cəmiyyətinin sədri

9. 1996 - “Seleksiya nailiyyətləri haqqında”, 1998-“Toxumçuluq haqqında”, 2011-“Mədəni bitkilərin genetik ehtiyatlarının mühafizəsi və səmərəli istifadəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunlarının hazırlanması,

10. 2004-2011- Bitki Genetik Ehtiyatlarının Mühafizəsi üzrə Milli Genbankın yaradılması, Milli toxum genefondunun burada toplanması və mühafizəsinin təşkili,

11. 2004-Bioloji Müxtəliflik üzrə Konvensiya çərçivəsində Azərbaycan Respublikasında biomüxtəlifliyin vəziyyəti ilə bağlı I Milli Məruzənin hazırlanması,

12. 2006- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə qəbul edilmiş “Azərbaycan Respublikasında Biomüxtəlifliyin Qorunması və davamlı İstifadəsinə dair Milli Strategiya və Fəaliyyət Planı”nın hazırlanması,

13. 1996-2006- Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Bitki Genetik Ehtiyatları üzrə I və II Ölkə Hesabatlarının hazırlanması,

14. 2006-2010- Milli İnformasiya Mübadiləsi Mexanizminin yaradılması,

15. 2009-2010- Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Bitki Genetik Ehtiyatları üzrə Dünya Hesabatının hazırlanması,

16. 2004-2006- Respublikanın zəngin bitki müxtəlifliyi olan Şəki və Lerik rayonlarında elmi-tədqiqat bazalarının yaradılması

17. 2010-2011-Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Bitki Genetik Ehtiyatları üzrə Qlobal Fəaliyyət Planının yeni variantının hazırlanması,

18. 2011 - Bitki Genetik Ehtiyatları üzrə Milli Strategiya və Fəaliyyət Planının hazırlanması

19. 7 qrant layihəsinə rəhbərlik (Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun iri həcmli pilot layihəsinin (smeta dəyəri bir milyon üç yüz min manat) rəhbəri)

20. Beynəlxalq əhəmiyyətə malik bir neçə qlobal və regional layihə və proqramların, o cümlədən BGE üzrə Regional Strategiya və Fəaliyyət Planının hazırlanmasında və həyata keçirilməsində iştirak

21. 22 beynəlxalq ekspedisiyaya rəhbərlik

dir@genres.science.az