Əbdülrəhmanov Yusif Ələkbər oğlu 1912-ci il mayın 18-də Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Şəki Pedaqoji texnikumunu (1928), Azərbaycan Dövlət Universitetinin Biologiya fakültəsini (1939) bitirmişdir.
1945-ci ildə fəlsəfə, 1960-cı ildə isə elmlər doktorluğu dissertasiyalarını müdafiə etmiş, 1968-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü seçilmişdir. Y.Ə.Əbdülrəhmanov 1952-ci ildə Zoologiya İnstitutunun Su heyvanları şöbəsinin əsasında yaradılmış İxtiologiya laboratoriyasının müdiri təyin edilmiş və ömrünün sonuna kimi (1977) bu vəzifədə çalışmışdır. O, ixtiologiya laboratoriyasının müdiri işlədiyi dövr ərzində Respublikamızın daxili su hövzələrinin, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunun və Azərbaycanın şirinsu balıq faunasının və onların ehtiyatlarının tədqiqi sahəsində elmi məktəb formalaşdırmışdır. Y.Ə.Əbdülrəhmanovun tədqiqatları Azərbaycanın şirin sularında və Xəzərin Azərbaycan sektorunda yaşayan 95 növ və yarımnöv balığın morfologiyası, yayılması, həyat tərzi və təsərrüfat əhəmiyyətinin öyrənilməsinə, su anbarlarının balıqçılıq təsərrüfatlarında istifadə olunmasına, ayrı-ayrı növlərin təsnifatda tutduqları yerlərin dəqiqləşdirilməsinə, yeni növlərin və hibrid formalarının təsvirinə həsr edilmişdir. Soyuqbulaq külmə balığı növünün ilk təsviri də Y.Ə.Əbdülrəhmanov tərəfindən verilmişdir. Y.Ə.Əbdülrəhmanov 100-dən çox elmi əsərin, o cümlədən 6 monoqrafiyanın (“Bizim balıqlar” (1955), “Zoologiya terminləri lüğəti” (1961), “Azərbaycanın şirin su balıqları” (rus dilində, 1962), “Azərbaycan faunası” seriyasından olan “Balıqlar”(1966; VII cild) və s.) müəllifi və həmmüəllifi olmuşdur. Y.Ə.Əbdülrəhmanov Azərbaycan SSR EA Biologiya Elmləri Bölməsinin Birləşmiş Dissertasiya Müdafiəsi Şurasının, Zoologiya İnstitutunun və Azərbaycan Dövlət Universitetinin Elmi Şuralarının üzvü, “Heyvanlar aləminin bərpası və mühafizəsi” problemi üzrə Koordinasiya Şurasının sədr müavini, “Xəzər dənizinin kompleks surətdə öyrənilməsi” problemi üzrə Koordinasiya Şurasının, “Su hövzələrinin bioloji sərvətlərindən istifadə olunması” problemi üzrə Koordinasiya Şurasının, SSRİ Balıq Təsəttüfatı Nazirliyi İxtioloji komissiyasının, Ümumittifaq Hidrobioloqlar Cəmiyyətinin mərkəzi şurasının, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası biologiya və kənd təsərrüfatı bölmələri şurasının üzvü olmuşdur. Uzun illər qüsursuz fəaliyyətinə görə Y.Ə.Əbdülrəhmanov “Şərəf nişanı” ordeni və 4 medalla təltif edilmişdir. Azərbaycan təbiəti mühafizə cəmiyyəti mərkəzi şurasının rəyasət heyəti Y.Ə.Əbdülrəhmanovu 1971-ci ildə “Təbiəti mühafizəyə həsr olunmuş ən yaxşı mühazirələrin mətnini tərtib etmək” üzrə I Respublika müsabiqəsində I dərəcəli diplomla mukafatlandırmışdır. O, elmi biliklərin kütlə arasında yayılmasında fəal iştirakına görə Respublika “Bilik” cəmiyyəti tərəfindən dəfələrlə təşəkkürnamələr almışdır. Onun rəhbərliyi və məsləhətçiliyi ilə 3 elmlər doktoru, 15 fəlsəfə doktoru dissertasiyası müdafiə edilmişdir. AMEA-nın müxbir üzvü Yusif Əbdülrəhmanov 3 noyabr 1977-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1912-1977) |