Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Azərbaycanın ilk veb saytı (1995)

ANA SƏHİFƏ  >>  MÜXBİR ÜZVLƏR

Cəlilov Namiq Sərdar oğlu
Anadan olduğu yer Naxçıvan MR, Şahbuz rayonu, Aşağı Qışlaq kəndi      
Təvəllüdü 18.02.1955  
Bitirdiyi ali təhsil müəssisəsi Azərbaycan Dövlət Universiteti  
Elmi dərəcəsi Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru 
Elmi rütbəsi  
Namizədlik (PhD)

dissertasiyasının mövzusu:

- ixtisas şifri

- ixtisasın adı

- mövzunun adı



01.03.02

Astrofizika və radioastronomiya

Günəş atmosferində MHD dalğaların yayılması və transformasiyası

Doktorluq dissertasiyasının

mövzusu:

- ixtisas şifri

- ixtisasın adı

- mövzunun adı



01.03.03 

Günəş fizikası

Günəşin məxsusi qlobal rəqslərinin fiziki modelləri
Müxbir üzv seçilməsi
- tarix

- ixtisasın adı

2007

astrofizika
Çapdan çıxmış elmi

əsərlərinin ümumi sayı

- xaricdə çıxmış elmi

əsərlərinin sayı

- beynəlxalq bazalarda

referatlaşdırılan və

indeksləşdirilən

jurnallarda çap olunan

məqalələrin sayı

105



92




82
Müəlliflik şəhadətnamələrinin və patentlərin sayı  
Kadr hazırlığı:

-   fəlsəfə doktorlarının sayı

-   elmlər doktorlarının sayı

 

Əsas elmi nailiyyətləri 1) Qeyri bircins plazmada şüalanmanın təsiri nəzərə alınmaqla MHD dalğalarının yayılması və xətti transformasiyası nəzəriyyəsi işlənilmişdir. Göstərilmişdir ki, Günəş seysmologiyasında sərhəd məsələsinin korrekt həlli üçün tapılmış həllər mühüm rol oynayırlar.

2) Tunel effektini nəzərə alaraq Günəşin məxsusi akustik p-modlarının nəzəriyyəsi işlənilmişdir. Gostərilmişdir ki, dalğaların enerjisinin atmosferdə mövcud olan akustik baryerdən süzülməsinin nəzərə alınması seysmolojiyanın çox mühüm “rəqslərin tezlikləri” problemini həll edir.

3) İlk dəfə olaraq Günəşin nüvəsində neytrinlərin bir növdən digər növə çevrilməsini təmin edə bilən plazma küyünün yaranmasının fiziki ideysi irəli sürülmüş və bu ideyanın riyazi modeli yaradılmışdır. Bu model Günəşin neytrin ölçmələri əsasında Günəş nüvəsində fiziki şəraiti (maqnit sahəsi, fırlanma sürəti və.s.) müəyyən etməyə imkan verir. Beləliklə Günəşin neytrin tomoqrafiyasının nəzəri əsası yaradılmışdır.

4) Günəş və ulduzlarda diferensial fırlanmanı nəzərə alaraq qlobal burulğanlı dalğaların nəzəriyyəsi işlənmişdir. Göstərilmişdir ki, Günəşdə onun inteqral parlaqlılığına təsir edə bilən çox uzun periodlu: 1-3, 18-30, 100 və 1500-20000 illik qlobal burulğanlı rəqslər generasiya ola bilər. İlk dəfə olaraq bu rəqslərin Yerin iqlimində kvazi-periodik qlobal dəyişikliklərə səbəb ola bilməsi ideyası irəli sürülmüşdür və əsaslandırılmışdır.

5) Maqnitləşmiş anizotrop seyrək kosmik plazmanın hissəciklər arasında toqquşma olmayan halı üçün MHD nəzəriyyəsi inkişaf etdirilmişdir. Bu cür plazmada yaranan dayanıqlı və dayanıqsız dalğaların tam spektri tapılmışdır. Göstərilmişdir ki, plazmanın tapılan hidrodinamik dayanıqsızlıq şərtləri plazma fizikasında kinetik yaxınlaşma ilə üst üstə düşür. İnkişaf etdirilən nəzəriyyə Günəş tacının qızması ve Günəş küləyinin yaranması modellərinin yenidən qurulmasına imkan verir.

Elmi əsərlərinin adları 1. Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Трансформация магнитогравитационных волн в солнечной атмосфере // Астрон.ж. 1981, Т.58, вып.4, С. 838-847.

2. Zhugzhda Yu.D., Dzhalilov N.S. Transformation of magnetogravitational waves in the solar atmosphere // Astron. Astrophys. 1982, V. 112, С.16-23.

3. Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Линейная трансформация магнитогравитационных волн в экспоненциальной атмосфере // Физика плазмы 1982, Т. 8, №5, С. 990-998.

4. Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Линейная трансформация магнитоакустико- гравитационных волн в наклонном магнитном поле // Физика плазмы 1983, Т. 9, вып.5, С. 1006-1014.

5. Джалилов Н.С. О распространении в атмосфере Солнца магнитоакустико- гравитационных волн // Изв. АН Азерб.ССР 1983, № 1, С. 90-98.

6. Zhugzhda Y.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves on the Sun. I. Exact solution for an oblique magnetic field // Astron. Astrophys. 1984, V. 132, P. 45-51.

7. Zhugzhda Y.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves on the Sun. II. Transformation and propagation // Astron. Astrophys. 1984, V. 132, P. 52-57.

8. Zhugzhda Y.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves on the Sun. III. The theory of running penumbral waves // Astron. Astrophys. 1984, V. 133, P. 333-340.

9. Жугжда Ю.Д., Джалилов Н.С. Собственные колебания хромосферы в горизонтальном магнитном поле // Письма в астрон. ж. 1985, Т. 11, № 9, С. 712-716.

10. Джалилов Н.С. Резонансные колебания и трансформация волн в атмосфере Солнца // Астрон. ж. 1986, Т. 63, вып. 4, С.754-761.

11. Zhugzhda Yu.D., Dzhalilov N.S. Magneto-acoustic-gravity waves in the horizontal magnetic field // Geophys. Astrophys. Fluid Dynamics 1986, V. 35, P. 131-156.

12. Джалилов Н.С., Рустамов К.А. МГД волны в сильно-неоднородной атмосфере с горизонтальным магнитным полем // ДАН Азерб. ССР 1987, Т. 43, № 8, С. 44-49.

13. Джалилов Н.С., Жугжда Ю.Д. Резонансное поглощение магнитоатмосферных волн в экспоненциальной атмосфере с горизонтальным магнитным полем // Астрон. ж. 1990, Т. 67, С. 561-571.

14. Джалилов Н.С., Бабаев Э.С. Магнито-акустико-гравитационные волны в излучающей стратифицированной атмосфере // Исслед. по геом. аэрономии и физики Солнца 1992, вып. 99, С. 26 - 48.

15. Dzhalilov, N.S., Zhugzhda, Y.D., Staude, J. Radiation - hydrodynamic Waves in an Optically Grey Atmosphere. I. Homogeneous model // Astron. Astrophys. 1992, V. 257, P. 359-365.

16. Zhugzhda, Y.D., Dzhalilov, N.S., Staude, J. Radiation - hydrodynamic Waves in an Optically Nongrey Atmosphere // Astron. Astrophys. 1993, V. 278, L9-12.

17. Babayev E.S., Dzhalilov N.S, Zhugzhda Y.D. Propagation and absorption of the magneto hydrodynamic waves in space plasma // Turkish Journal of Physics 1994, V. 18, №11, P. 1181 - 1186.

18. Staude J., Dzhalilov N., Zhugzhda Y. Radiation-Hydrodynamic waves and solar p-modes // Solar Phys. 1994, V. 152, P. 227-232.

19. Dzalilov N.S., Zhygzhda Y.D., Staude J. Radiation-hydrodynamic waves in an optically grey atmosphere. II. Analysis of wave properties and effects of thermal conductivity in an homogeneous model // Astron. Astrophys. 1994, V. 291, P. 1001-1012.

20. Бабаев Э.С., Джалилов Н.С., Жугжда Ю.Д. Неадиабатические магнитоакустико-гравитационные волны в стратифицированной атмосфере // Астрон. ж. 1995, Т .72, № 2, С. 230-239.

21. Бабаев Э.С., Джалилов Н.С., Жугжда Ю.Д. Влияние радиационных потерь на свойства волн в активных областях на Солнце // Астрон. ж. 1995, Т. 72. № 2, С. 240-249.

22. Джалилов Н.С., Бабаев Э.С. Неадиабатические гидродинамические волны в изотермической атмосфере с произвольной оптической глубиной // Письма в астрон. ж. 1995, Т. 21, №1, С. 9-65.

23. Dzhalilov N.S., Staude J. An analytic theory of adiabatic p-modes in the atmospheres of the Sun and Sun-like stars // Astron. Astrophys. 1995, V. 303, P. 561-574.

24. Бабаев Э.С., Джалилов Н.С. Аналитическая теория флуктуаций интегрального потока излучения Солнца в приближении Эддингтона // Письма в астрон. ж. 1996, Т.22, № 5, С. 392-400.

25. Джалилов Н.С., Бабаев Э.С. Флуктуации интегрального потока излучения Солнца // Изв. АН России. Серия Физическая 1996, Т. 60, №8, С. 171-178.

26. Ораевский В.Н., Джалилов Н.С. Собственные колебания Солнца, включающие период 11 лет // Астрон. ж. 1997, Т. 74, № 1, С. 99-106.

27. Dzhalilov N.S., Semikoz V.B. MHD waves as a source of matter density fluctuations within solar interior // e-Print Archive: astro-ph 1998, N: 9812149, 25 p.

28. Джалилов Н.С., Семикоз В.Б. О роли МГД волн в решении проблемы солнечных нейтрино // Известия АН России. Серия Физическая 1999, т.63, N11, 2144-2147.

29. Джалилов Н.С., Ораевский В.Н. К теории 11-летнего цикла солнечной активности. Известия АН, Серия Физическая, 2000, Т. 64, № 9, С. 1793-1798.

30. Dzhaliloiv N.S., Staude J., Arlt K. Influence of trhe solar atmosphere on the p-mode eigen oscillations // Astron. Astrophys. 2000, V. 361, P. 1127-1142.

31. Dzhalilov N.S., Staude J., Oraevsky V.N. Eigenoscillations of the differentially rotating Sun: I. 22-year, 4000-year, and quasi-biennial modes // Astron. Astrophys. 2002, V. 384, P. 282-298.

32. Dzhalilov N.S., Staude J. Eigenoscillations of the differentially rotating Sun: II. Generalization of Laplas's tidal equation // Astron. Astrophys. 2004, V. 421, P. 305-322.

33. Burgess C., Dzhalilov N.S., Maltoni M., Rashba T.I., Semikiz V.B., Tortola M., Valle J.W.F. Large mixing oscillations as a probe of the deep interior. // Astrophys. J., 2003, V. 588, L65-69.

34. Burgess C.P., Dzhalilov N.S., Rashba T.I., Semikoz V.B., Valle J.W.F. Resonant origin for density fluctuations deep within the Sun: helioseismology and magneto-gravity waves // MNRAS 2004, V. 348, N:2, P. 609-624.

35. Burgess C.P., Dzhalilov N.S., Rashba T.I., Semikoz V.B., Tortola M.A., Valle J.W.F. Cornering solar radiative zone fluctuations with KamLAND and SNO salt // J. Cosmology Astroparticle Phys 2004, N: 0401. P. 007.

36. Semikoz V.B., Burgess C.P., Dzhalilov N.S., Rashba T.I., Valle J.W.F. MHD origin of density fluctuations deep within the Sun and their influence neutrino oscillation parameters in LMA MSW scenario // Phys. Atom. Nucl. 2004, V. 67, N: 6, P. 1147-1150.

37. Джалилов Н.С., Штауде Ю. // Глобальные колебания Солнца (монография), 2005, Б.: «Эльм», IBN 5-8066-1720-3, С. 312.

38. Джалилов Н.С. Долгопериодические собственные вихревые колебания Солнца. // Известия АН России. Серия Физическая. 2006, Т. 70, №10, С. 1430-1433 .

39. Мамедов С.Г., Рустамов А.А., Джалилов Н.С. К механизму резонансного поглощения альфвеновских волн в короне // Аз. Астрон. ж. 2006, №3-4, с. 12-19.

40. Сомов Б.В., Джалилов Н.С., Штауде Ю. Особенности энтропийных и магнитозвуковых волн в оптически тонкой космической плазме // Письма в астрон. ж., 2007, Т..33, №5, С. 352-362.

41. Мамедов С.Г., Рустамов А.А., Джалилов Н.С. Поиск альфвеновских волн в короне по контурам спектральных линий // Аз. Астрон. ж. 2007, №1-2, С. 18-25.

42. Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Magneto-Hydro-Dynamic waves in the collisionless plasma // Sun and Geosphere 2007, V. 2(2), P. 5-17.

43. Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Wave instabilities in an anisotropic magnetized space plasma // Astron. Astrophys. 2008, V. 489, P. 769-773.

44. Сомов Б.В., Джалилов Н.С., Штауде Ю. О неустойчивости энтропийных волн в космической плазме // Космические исследования 2008, Т. 46, №5, С. 408-411.

45. Кузнецов В.Д., Джалилов Н.С. 16-ти моментное приближение для бесстолкновительной космической плазмы: волны и неустойчивости // Физика плазмы 2009, Т. 35, № 11, С. 1040-1054.

46. Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Wave instabilities of a collisionless plasma in the fluid approximation // Physics. Plasma-ph, arXiv: 0911.2912 v1, 2009, 12 pgs.

47. Джалилов Н.С. МГД неустойчивости в анизотропной космической плазме // Астрон. ж. Азерб 2009, №1-2, С. 20-24.

48. Кузнецов В.Д., Джалилов Н.С. Анизотропная МГД и некоторые решения // Физика плазмы, 2010, 36, № 9, 843-848 \\ Plasma Physics Reports, 2010, Vol. 36, No. 9, pp. 788–793.

49. Джалилов Н.С., Кузнецов В.Д. МГД - волны и неустойчивости температурно-анизотропной плазмы солнечной короны как источник ее нагрева // Письма в Астрон.ж. 2011, т.37, №9, 706-712;

50. Dzhalilov N.S., Kuznetsov V.D., Staude J. Wave instabilities of a collisionless plasma in fluid approximation // Contrib. Plasma Phys. 2011, V. 51, No. 7, pp. 621 – 638.

51. Kuznetsov V.D., Dzhalilov N.S. MHD Instabilities of Collisionless Space Plasma with Heat Fluxes // Geomagnetism and Aeronomy, 2014, Vol. 54, No. 7, pp. 886–891.

52. Джалилов Н.С.,  Алиев, Н.А., Исмайлов Н.А.  Об одном  частном решении уравнения анизотропного  солнечного ветра  // ProceedingsofIAM (Inst.Appl.Math.), 2014,V.3, N.1, pp.3-14. 
Respublika, beynəlxalq və xarici ölkələrin elmi qurumlarında üzvlüyü Avro-Asiya Beynəlxalq Astronomiya cəmiyyətinin üzvü 
Pedaqoji fəaliyyəti BDU (saat hesabı ilə), doktorant hazırlığı
Digər fəaliyyəti Astronomiyanın populyarlaşdırılması üçün mühazirə və çıxışlar
Təltif və mükafatları  
Əsas iş yeri və ünvanı Nəsirəddin Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası, AZ5618, Azərbaycan Respublikası, Şamaxı r., Y.Məmmədəliyev ad. qəsəbə 
Vəzifəsi Baş direktor
Xidməti tel. (+994 12) 5108291
Mobil tel . (+994 50) 6701698 
Ev tel. (+994 12) 539 6566
Faks (+994 12) 4975268
Elektron poçtu namigd@mail.ru;  

dnamig@gmail.com