Mehdiyev Soltan Cəfər oğlu 1914-cü il dekabrın 2-də İsmayıllı rayonunun Lahıc qəsəbəsində anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Kimya fakültəsini bitirmişdir (1939).
S.Mehdiyev kimya üzrə fəlsəfə doktoru (1943), elmlər doktoru (1955) elmi dərəcəsi, professor (1956) elmi adını almışdır. Azərbaycan SSR EA-nın müxbir üzvü (1958), həqiqi üzvü (1968) seçilmişdir. S.Mehdiyev SSRİ Elmlər Akademiyasının Azərbaycan Filialı Kimya İnstitutunun Neft kimyası şöbəsində laborant (1936-1939), Azərbaycan Elmi Tədqiqat Neft Emalı İnstitutunun (AzETNEİ) aspirantı, kiçik elmi işçi (1939-1944), EA Kimya İnstitutunda baş elmi işçi (1943-1945), Azərbaycan SSR EA Neft İnstitutunun laboratoriya rəhbəri (1946-1956), Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun Neft kimyası və texnologiyası kafedrasının dosenti vəzifələrində çalışmışdır (1954-1955). S.Mehdiyev AEA Neft İnsitutunun direktoru (1956-1958), AEA Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun Monomerlər kimyası laboratoriyasının rəhbəri (1959-1985), həmin institutun direktor müavini (1962-1965), AEA Kimya Elmləri Bölməsinin akademik-katibi (1967-1973) vəzifələrini icra etmiş, Azərbaycan Dövlət Universitetinin Neft kimyası kafedrasının dosenti, professoru (1956-1960), Azərbaycan Neft və Kimya İnstitutunun Neft-kimya sintezi kafedrasının müdiri (1960-1967) və Monomerlər və polimerlər kimyası problem laboratoriyasının təşkilatçısı və rəhbəri olmuşdur. S.Mehdiyevin elmi istiqaməti alitsiklik karbohidrogenlərin və onların törəmələrinin sintezi və çevrilməsi – izomerləşmə, halogenləşmə, alkilləşmə, nitrollaşma, oksidləşdirici ammonoliz, tsiklik və aromatik karbohidrogenlərin maye fazada oksidləşməsi, beş- və altıüzvlü doymuş alitsiklik karbohidrogenlərin müvafiq tsikloolefinlərə dehidrogenləşməsi reaksiyalarının tədqiqi olmuşdur. Nəticədə molekulunda müxtəlif funksional qruplara malik çoxlu miqdarda yeni və məlum monomerlər, həmçinin digər qiymətli üzvi maddələrin orijinal alınma üsulları yaradılmışdır. S.Mehdiyev bir sıra qiymətli sənaye məhsullarının - yanacaq komponentlərinin, partlayıcı və yanğınsöndürən maddələrin, polimer maddələrin istehsalında istifadə edilən monomerlərin, boyaq və ətirli maddələrin alınmasında istifadə edilən birləşmələrin alınma proseslərini işləyib hazırlamış və tətbiqi sahəsində mühüm işlər görülmüşdür. S.Mehdiyevin elmi tədqiqatlarının nəticələri 570 elmi əsərdə, o cümlədən 8 monoqrafiya, 82 müəlliflik şəhadətnaməsi və patentdə öz əksini tapmışdır. Əsərlərinin çox hissəsi xaricdə çap olunmuşdur. S.Mehdiyevin elmi rəhbərliyi altında 9 elmlər doktoru və 70-dən çox fəlsəfə doktoru yetişdirilmişdir. S.Mehdiyev SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı ilə, “Fədakar əməyə görə” medalı (2 dəfə), “Xalqlar dostluğu” ordeni ilə təltif olunmuş, Əməkdar elm xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür. Akademik Soltan Mehdiyev 1985-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1914-1985) |