Sultanov Hacıbəy Fərəculla oğlu 1921-ci il sentyabrın 20-də Bakının Şağan kəndində anadan olmuşdur. 1942-ci ildə ADU-nun Fizika-riyaziyyat fakültəsini astronomiya, göy mexanikası ixtisası üzrə bitirmişdir. 1951-ci ildə fəlsəfə doktorluğu, 1967-ci ildə elmlər doktorluğu dissertasiyasını müdafiə etmiş, 1972-ci ildə AEA-nın həqiqi üzvü seçilmişdir.
1953-cü ildən Azərbaycan SSR EA Fizika-Riyaziyyat İnstitutunda astronomiya ekspedisiyasının rəisi (1953-1954), astrofizika şöbəsinin müdiri (1954-1956), Azərbaycan SSR EA Astrofizika sektorunun rəhbəri (1956-1959), Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının direktoru (1959-1981), Azərbaycan SSR EA vitse-prezidenti (1976-1981) vəzifələrində çalışmışdır. Beynəlxalq Astronomiya İttifaqının (BAİ), Avropa Astronomiya Cəmiyyətinin üzvü olmuşdur. H.Sultanovun elmi fəaliyyəti astrofizika sahəsində müşahidələrin təşkili və təhlili ilə əlaqədardır. Mars və Yupiter planetlərinin orbitləri arasında yerləşən asteroidlərin mənşəyi ilə bağlı riyazi nəzəriyyənin müəlliflərindəndir. Asteroidlər həlqəsinin Mars və Yupiterin arasında hərəkət edən bir neçə nisbətən böyük ilkin cisimlərin ardıcıl parçalanması nəticəsində əmələ gəldiyini əsaslandırmışdır. Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının təşkili, yaşayış və inzibati binaların, qurğuların tikintisinin başlanması, teleskop və başqa astronomik cihazların sifarişi, istifadəyə verilməsinə, eləcə də kadrların hazırlanmasına mühüm töhfə vermişdir. Teleskopların (xüsusən 2-metrlik reflektorun) alınıb quraşdırılması, elmi və yaşayış binalarının tikilib istifadəyə verilməsi, hazırlanmış elmi-texniki kadrların artıq rəsədxanada müstəqil fəaliyyətə başlamaları məhz onun rəhbərliyi altında yerinə yetirilmişdir. Respublikanın Əməkdar elm və texnika xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür. Akademik Hacıbəy Sultanov 2008-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1921-2008)
|