Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

AMEA-nın Humanitar və İctimai Elmlər Bölməsinin Elmi şurasının humanitar yönlü elmi tədqiqat müəssisələrin 2020-ci ildəki elmi və elmi-təşkilati fəaliyyətinin yekunlarına dair onlayn hesabat iclası keçirilib.

İclası AMEA-nın birinci vitse-prezidenti, Elmi şuranın sədri, akademik İsa Həbibbəyli açaraq 2020-ci ilin Azərbaycan Respublikası üçün olduqca uğurlu hadisələrlə zəngin olduğunu qeyd edib, xalqımızı və iclas iştirakçılarını Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında haqq savaşında qazandığımız qələbə - Zəfər bayramı münasibətilə bir daha təbrik edib. Bildirib ki, pandemiya dövrünün yaratdığı çətinliklərə baxmayaraq, cari il humanitar və ictimai elm sahələri üçün də faydalı işlər, mühüm elmi nailiyyətlərlə yadda qalacaq. O, Humanitar Elmlər Bölməsinin elmi tədqiqat müəssisələrinin 2020-ci ildəki ümumi statistik məlumatlarını diqqətə çatdırıb,  39 problem, 98 mövzu, 492 işin 352 mərhələsi üzərində elmi tədqiqat aparıldığını, dövr ərzində 32 mövzu, 239 iş və 352 mərhələnin tamamlandığını deyib. İl ərzində bölmə əməkdaşları tərəfindən 188 kitab (12-si xaricdə), 44 monoqrafiya (10-u xaricdə), 1995 məqalə (307-si xaricdə) və 247 tezisin (51-i xaricdə), impakt faktorlu jurnallarda 42 məqalənin çap olunduğunu diqqətə çatdırıb və bu göstəricilərin keçən illə müqayisədə irəliyə doğru addım olduğunu bildirib.

Müzakirələrdə çıxış edən Milli Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyinin direktoru, akademik Rafael Hüseynov 2020-ci ildə muzeyin 80 illik yubileyi münasibətlə “Klassik Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin milli özünütəsdiqində və Mərkəzi Asiyadakı mədəni tərəqqidə yeri” adlı beynəlxalq konfrans materiallarının nəşrə hazırlandığını, Azərbaycan, rus və ingilis dillərində 80 lövhədən ibarət sərginin təşkil edildiyini, muzeyin 80 ildəki elmi nailiyyətlərini əks etdirən “Söz məbədi” adlı ikihissəli sənədli filmin çəkildiyini və s. bildirib. Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ədəbiyyat Mərkəzi ilə birlikdə  S.Ə. Şirvaninin 233 qəzəlinin özbək dilinə tərcümə edilərək kitab şəklində nəşr olunduğunu diqqətə çatdırıb.

Sonra Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik Möhsün Nağısoylu 2020-ci ildə 7 dildə Milli transliterasiya standartlarının, AR coğrafi adlarının Azərbaycan əlifbasından rus və ingilis əlifbalarına transliterasiya qaydalarının, Azərbaycan dilinin orfoepiya normalarının hazırlandığını, Azərbaycan dilinin yeni Orfoqrafiya lüğətinin nəşrə təqdim edildiyini və s. qeyd edib. Bildirib ki, respublikanın bütün şəhər və rayonları üzrə 4590 şəhər, rayon, qəsəbə, kənd və inzibati ərazi vahidinin adı rus və ingilis dillərinə transliterasiya edilərək AR Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə təqdim edilib.

İclasda Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun ilin yekunlarına dair hesabatı akademik Teymur Kərimlinin təqdimatında dinlənilib. O, 2020-ci ildə institutun 70 illik yuibleyi mühasibətilə görülən işlərdən ətraflı bəhs edib. Müəssisənin fondlarında saxlanılan arxiv materialları əsasında Ə.Haqverdiyevin, N.Nərimanovun, M.S. Ordubadinin epistolyar irsinə dair tədqiqatların aparıldığını, M.Hadinin biblioqrafik göstəricisinin nəşrə hazırlandığını qeyd edib. İnstitutun beynəlxalq əlaqələrinə diqqəti cəlb edərək, Xurşidbanu Natəvanın “Gül dəftəri” albomunun UNESCO-nun “Dünya yaddaşı” Beynəlxalq Qeydiyyat siyahısına daxil edilməsi üçün atılan addımlardan danışıb. AMEA-nın prezidenti, akademik Ramiz Mehdiyevin baş redaktorluğu ilə hazırlanmış “Nadir şah Əfşarın Azərbaycanın xristian əhalisi ilə münasibətlərinə dair farsdilli sənədlər” adlı kitab institutun illik uğurlu nəticəsi kimi diqqətə çatdırılıb.

Daha sonra Folklor İnstitutunun direktoru, akademik Muxtar İmanov “Qarabağ: folklor da bir tarixdir. Qarabağın folklor örnəkləri” adlı 10 cildliyin nəşr edilməsi, “Qarabağ folkloru: problemlər, perspektivlər” adlı iki respublika konfransının keçirilməsi haqqında məlumat verib. Növbəti mərhələdə “Qarabağ folklorunun top­lan­ması, sistemləş­diril­məsi və arxivləş­dirilməsi” (2021-2023), “Qarabağ folkloru: milli kimlik və mənəvi zənginlik” (2021-2022) mövzusunda elmi-tədqiqat proqramlarının icrasına dair aparılan hazırlıq işlərindən danışıb.

Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Ərtegin Salamzadə institutda AR Prezidentinin Sərəncamları ilə təsdiq olunmuş “Daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpası, qorunması, tarix və mədəniyyət qoruqlarının fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və inkişafına dair 2014-2020-ci illərə dair”  və “Azərbaycanda xalça sənətinin qorunmasına və inkişaf etdirilməsinə dair 2018-2022-ci illərə dair” Dövlət proqramlarının icrası ilə bağlı görülən işlərdən bəhs edib. Qarabağ mövsuzu ilə əlaqədar akademik Zemfira Səfərovanın hazırladığı “Şuşa – Azərbaycan musiqisinin beşiyidir” (rus dilində) kitabının çap olunduğunu, “Azərbaycan musiqi tarixi” çoxcildliyinin V cildinin nəşrinin ilin mühüm elmi nəticəsi olduğunu diqqətə çatdırıb.

Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun illik hesabatını təqdim edən filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, institutun elmi katibi Mehman Həsənov bildirib ki, ötən il ölkə Prezidentinin Sərəncamlarının icrası ilə əlaqədar “Sənətkarın bədii pasportu” seriyasından “Məhəmməd Hadi: həyatı və yaradıcılığı”, “Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev: həyatı və yaradıcılığı”, “Nəriman Nərimanov: həyatı, mühiti və ədəbi-bədii yaradıcılığı”, “Həsən Seyidbəyli: həyatı və yaradıcılığı” monoqrafiyaları, Milli mətbuatın 145 illiyi münasibətilə “Molla Nəsrəddin” jurnalının sonuncu, X cildi çap edilib. “Əlişir Nəvai ədəbi və elmi irsinin öyrənilməsi” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib, institutda Əlişir Nəvai Ədəbiyyatşünaslıq Mərkəzinin açılışı olub. Ədəbiyyat İnstitutu cari ildə Avropa Komissiyasının “HORİZON-2020” beynəlxalq qrant müsabiqəsinin qalibi olub. Fərqanə Dövlət Universiteti və Özbəkistan Respublikasının Ali və Orta İxtisas Təhsil Nazirliyinin Gülüstan Dövlət Universiteti ilə əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb. “Kitabi-Dədə Qorqud: yazılı epos və ya epopeya” (İ.Həbibbəyli),  “Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi. 10 cilddə, II cild (İ.Həmidov və kollektiv), “Məhəmməd Hadi. Əsərləri. I və II cildlər” (İ.Qəribov və kollektiv), “Ədəbi proses - 2019” yaradıcılıq müşavirəsinin materialları (“V.Yusifli və kollektiv) ilin mühüm nəticələri olduğunu bildirib.

Hüsen Cavidin Ev Muzeyinin hesabatını filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əzizağa Nəcəfov təqdim edib. O, pandemiya dövrünün yaratdığı çətinliklərə baxmayaraq, muzeyin əməkdaşları tərəfindən Hüseyn Cavid və ümumiyyətlə, cavidlər irsinin tədqiqi və təbliği istiqamətində onlayn tədbirlərin keçirildiyini, “Hüseyn Cavid poeziyasından incilər” ənənəvi qiraət müsabiqəsinin distant yolla təşkil edildiyini qeyd edib. Nəzərə çatdırıb ki, 2020-ci ildə sosial şəbəkələr vasitəsilə və Youtube kanalında Azərbaycan, rus və ingilis dillərində onlayn ekskursiyalar və muzeyin tarixi haqqında müxtəlif videolar paylaşılıb. Otuz cilddə nəşri nəzərdə tutulmuş “Cavidşünaslıq” araşdırmalar toplusunun XXI-XXX cildlərinin nəşri ilin uğurlu nəticəsi elan edilib.

Humanitar Elmlər Bölməsinin elmi tədqiqat müəssisələrinin hesabatları ilə bağlı müzakirələr aparılıb, elmi müəssisələrə müvafiq tapşırıqlar verilib.

“Türkologiya” jurnalının təsis edilməsinin 50 illiyi ilə bağlı məsələsinin AMEA Rəyasət Heyətinin müzakirəsinə təqdim olunması qərara alınıb. 

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.science.gov.az saytına istinad zəruridir.