Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

-         ixtisas şifri

-         ixtisasın adı

02.00.04, 02.00.09

Fiziki kimya, radiasiya kimyası

Seolit və tərkibində seolit olan katalızatorlara qamma şüalarının təsirinin tədqiqi

-         ixtisas şifri

-         ixtisasın adı

02.00.04. 02.00.09

Fiziki kimya, radiasiya kimyası

-         tarix

26.04.2007

-         tarix

30.06.2014

-         xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı

123

64

-   fəlsəfə doktorlarının sayı

-   elmlər doktorlarının sayı

Oksid sistemlərində tərkib, qadağan olunmuş zona eni, struktur nizamlılığı, səthi səviyyələr, bioqrafik defektlər, şüalanma intensivliyi və temperaturun ionlaşdırıcı şüaların təsiri altında defektəmələgəlmə proseslərinə təsiri qanunauyğunluqları aşkar olunub.

İonlaşdırıcı şüaların təsiri altında yarımkeçirici və dielektriklərdə qeyri-tarazlı yükdaşıyıcıların və eksitonların əmələgəlmə proseslərinin həm nəzəri modeli, həm də təcrübi yolla qanunauyğunluqları aşkar olunub. Bu defektlərin əmələgəlmə hədd enerjiləri təyin edilib.

Oksid sistemlərində ionlaşdırıcı şüaların enerjisinin qeyri-tarazlı yükdaşıyıcılar və eksitonlar vasitəsi ilə çevrilərək səthi səviyyələrə ötürülməsi proseslərinin struktur nizamlılığından, səthi səviyyələrin halından və oksid hissəciklərinin ölçülərindən asılılıq qanunauyğunluqları aşkar olunub.

Alınmış qanunauyğunluqlar oksid birləşmələri əsasında nüvə enerjisinin hidrogenin kimyəvi enerjisinə çevrilməsi prosesləri üçün effektiv nano-ölçülü katalizator seçiminə və yüksək effektli proseslərin aşkar olunmasına imkan yaradıb.

Atom-hidrogen energetikası istiqamətində suyun, CO2 və metanın radiasion katalitik parçalanmasından hidrogenin alınması prosesləri üçün katalizator seçiminin elmi əsasları işlənilib.

Yüksək temperaturlu nüvə reaktorlarında yanacaq və qəlpə radiolitik prosesləri üçün SiO2 və (U, Th, Pu) oksidləri əsasında radiasiya və temperatura davamlı yeni oksid sistemləri alınıb, onların xassələrinə daxili və xarici şüalanmanın təsiri tədqiq olunub. Suyun qəlpə radiolizində (UO2)x-(BeO)y-(SiO2)2 – tipli sistemlərin yüksək radiasion katalitik xassələri aşkar olunub, real pilot qurğularda sınaqdan çıxarılıb.

Su ilə soyudulan nüvə reaktorlarında istilikdaşıyıcı ilə istilikayırıcı materiallar təmasında radiasion heterogen proseslərin materialların müdafiə və katastrofik oksidləşməsi və hidrogenin alınmasında rolu aşkar olunub. İlk dəfə olaraq metal və ərintilərin radiasion katastrofik oksidləşməsi təcrübi yolla müşahidə olunub və bu proseslərin su ilə soyudulan nüvə reaktorlarının qəza hallarında rolu aşkar olunub. Alınmış nəticələr su ilə soyudulan nüvə reaktorlarının normal və qəza rejimlərinin ssenarisinin işlənməsində istifadə olunub.

Metal və ərintilərin nüvə reaktoru və digər texnoloji mühitlərdə oksidləşdirici korrozion proseslərə davamlılığını artıran radiasion-heterogen işləmə üsulu hazırlanıb. Sulu mühitdən uran, radium izotoplarını ayırıb izolə etmək üçün effektiv sorbentlər alınıb və real neft-qaz istehsalı proseslərindən ayrılan lay sularından onların ayrılmasına imkan verən təcrübi sınaq qurğusu hazırlanıb.

Nano-ölçülü sistemlərdə defektlərin əmələgəlməsi və miqrasiyası prosesləri tədqiq olunub. Nano-Si və n-SiO2 sistemlərində neytron selinin təsiri altında nüvə çevrilmə və defektəmələgəlmə proseslərinin qanunauyğunluqları aşkar olunub. Alınmış nəticələr nano-ölçülü sistemlərin ekstremal şəraitdə davamlılığı və elektrofiziki xassələrinin modifikasiyası istiqamətində istifadə olunacaqdır.

Azərbaycanın istehsal sahələri ərazilərinin torpaq, hava və su sistemlərində təbii və süni radioaktiv izotopların paylanması və miqrasiyası prosesləri tədqiq olunub, onların ətraf mühitə təsiri qiymətləndirilib və izotopların ayrılma üsulları işlənilib.

2. A.A.Qaribov, G.Z.Velibekova, T.N.Agaev, Effect of degree of order of silicon dioxide on localization processes of non-equilibrium Charge carries under the influence of gamma-radiation, J.Radiation Physics and Chemistry 54, (1999), c. 131-134

3. A.A.Qaribov, Г.З.Велибекова, Э.А.Самедов Effect of Adsorption in the Heterogeneous Radiolysis of Water in the Presence of Bryllosilicat, Журнал Химия Высоких Энергий, 2000, №1, ст. 150-158

4. А.А.Гарибов, Я.Д.Джафаров, Г.З.Велибекова, Э.А.Самедов, Влияние адсорбционных процессов на протекание гетерогенного радиолиза воды в присутствии силиката бериллия, Журнал Химия Высоких Энергий, 2000, том.34 , №6, ст. 421-425

5. A.A.Qaribov, T.N. Agayev, G.Z. Velibekova, A.G. Aliyev, Influence of preliminary radiation oxidizing treatment on the corrosion resistance of zirconium in condition of action of ionizing radiation, Journal of Turkish Atomic Energy Authority, Eurasian Nuclear bulletin. N 3, 2004, p.45-50.

6. А.А.Гарибов, Н.Н.Гаджиева, А.Н.Римиханова Ш.С.Исмаилов, Исследование радиационного окисления алюминия в системе алюминий-вода методами электропроводности и инфракрасной спектроскопии., Вопросы атомной науки и техники. Серия: Физ. Рад. Повр. и радиац. материаловедение (91), 2007, №6, с.36-39

7. А.А.Гарибов, Н.Н.Гаджиева, А.Н.Римиханова, Особенности радиационно-стимулированной адсорбции н-гексана на поверхности алюминия , Журнал Физической химии, т.81, №5, 2007 с.1-4,

8. А.А.Гарибов, Агаев Т.Н., Велибекова Г.З., Исмаилов Ш.С., Алиев А.Г. Особенности механизма изменения электропроводности радиационно-обработанных пластинок циркония, Журнал «Вопросы атомной науки и техники», Серия «Физ. pад. Повреж. и радиационное материаловедение» (91), 2007, №6,с.55-57

9. А.А.Гарибов, А.Г.Алиев, Т.Н.Агаев, Ш.С.Исмаилов, Г.З.Велибекова, Влияние предварительной радиационно-окислительной обработки на электрофизические свойства циркония, Журнал «Металловедение и термическая обработка металлов» №9 (627) 2007, с.30-33

10. A.A.Qaribov, U.Sanson, Chang Kyu Kim, G.Kis-Benedek, R.Shorn, E.Zeiller, V.Huseynov, A.Chupov, Natural and anthropogenic radionuclides in the rivers of Azerbaijan, Journaj of Radioanalytical and Nuclear Chemistry. Vol.277, N2 (2008), 357-364

11. А.А.Гарибов, Н.Н.Гаджиева, Ф.Н.Нурмамедова, С.М.Алиев, Я.Д.Джафаров. Окисление и накопление Н2 в системе бериллий-вода при термическом воздействии. Физика и химия обработки материалов. 2010, №5, с.92-9

12. A.A.Qaribov, R.I. Khalilov, V.A. Serezhenkov, M.K. Kerimov, A.F. Vanin, Accumulation of Magnetic Nanoparticles in Plants Grown on Soils of Apsheron Peninsula. Biophysics, 2011, vol.56, № 2, pp. 316-322

13. A.A.Qaribov, Mammadov S.M., Rzayeva S.A., Akperov O.N. Studi of the strukture and parameters of grid of hidrogenated butadiene nitrile rubber cross-linked with polumer peroxsides, American Journal of Polymer Science, 2012, № 2(5), p.122-128

14. A.A.Qaribov, M. Mammadov, О.A. Аkparov, Rzayeva S.A, The Influence of γ-Irradiation on Structuration in Solutions of BNR and Properties of Films, Open Journal of Physical Chemistry, 2012, 2, pp.182-184.

15. A.A.Qaribov, Sh.M. Mammadov, S.A. Rzayeva, E.O. Akperov, J.S. Mammadov, Thermodynamic Research of Solubility of Irradiate Cross-linked Copolymers in Mix Butadiene Nitrile with Polyvinylchloride, American Journal of Material Science, 2012, 2 (5), PP.160-163,

16. А.А.Гарибов, Пепелышев Ю.Н., Тайыбов Л.А., Р.Н.Мехтиева, Экспериментальная оценка параметров кинетики реактора ИБР-2 по стохастическим шумам мощности, Атомная энергия, 2012, т.113, вып.4, стр. 202-205.

17. A.A.Qaribov, Melikova S.Z., Gadzhieva N.N., Nadjafov A.I., Peculiarities of radiothermoluminescence of gamma-irradiated borosilicates Surface Engineering and Applied Electrochemistry, 2013, v.49, №4, pp.326-330.

18. A.A.Qaribov, F. Ahmadov, N. Anfimov, Z. Krumshtein, R. Madatov, A. Olshevski, Z. Sadygov, Alpha particle detectors based on micro pixel avalanche photodiodes, Jour. Functional materials-20, No 3, 2013, p. 390-392.

19. A.A.Qaribov, F. Ahmadova, Z. Krumshtein, R.Madatov, V. Shvetsov, Z. Sadygov, Alpha Particle Detector Based on Micro pixel Avalanche Photodiodes, Physics of Particles and Nuclei Letters, 2013, Vol. 10, No. 7, pp. 778–779.

20. A.A.Qaribov, Ghahramani M.R. Agayev T.N., Production and quality control of radioactive yttrium microsfpheresfor medical applications, Applied Radiation and Izotopes, 2013, No12, p.

21. A.A.Qaribov, Hashemi M.Y. Agayev T.N., Effect of gamma radiation on oxidation of elektroless Ni-P deposited on stainless stiil st.304, Surface Engineering and Applied Electrochemistry, 2014, v.50, №1, pp.38 - 42

22. А.А.Гарибов, Агаев Т.Н., Иманова Г.Т., Меликова С.З., Гаджиева Н.Н,. Изучение радиационно-термического разложения воды на нано-ZrO2 методом инфракрасной спектроскопии, Жур. Химия Bысоких Энергий, 2014, №3, с.1-5

23. А.А.Гарибов, Агаев Т.Н. Радиационно – гетерогенные процессы в контакте нержавеющей стали с морской водой Жур. Физико-химия поверхности и защита материалов, 2014, №4, с.

2. Müstəqil Dövlətlər Birliyinin Atom Enerjisinin Dinc məqsədlərlə istifadəsi üzrə dövlətlərarası komissiyasında;

3. Müstəqil Dövlətlər Birliyinin Elmlər Akademiyalarının radiasiyalı tədqiqatlar üzrə Beynəlxalq Elmi Şurasının üzvüdür;

4. Türkdilli dövlətlərin Nüvə Elmləri və onun praktiki aspektləri üzrə Beynəlxalq Konfransın təşkilat komitəsinin üzvüdür;

5. Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin Radiasiya Təhlükəsizliyi və Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliklə əlaqə üzrə ekspert qrupunun üzvüdür;

6. Azərbaycan Respublikası Energetikanın perspektiv inkişafı üzrə Dövlət Komissiyasının üzvüdür.