Ş.Xəlilov 1939-cu il oktyabrın 1-də Gürcüstan Respublikasının Dmanisi rayonunun Yuxarı Qarabulaq kəndində anadan olmuşdur. 1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Coğrafiya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.
1969-cu ildə coğrafiya üzrə fəlsəfə doktoru, 1996-cı ildə coğrafiya üzrə elmlər doktoru elmi dərəcələrini, 2007-ci ildə professor elmi adını almış, 2001-ci ildə isə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) müxbir üzvü seçilmişdir. Ş.Xəlilov təyinatla AEA-nın Coğrafiya İnstitutuna işə göndərilmiş, orada Ekocoğrafiya şöbəsinin müdiri, elmi işlər üzrə direktor müavini, laboratoriya müdiri, akademiya partiya komitəsinin katibi, Azərbaycan Dövlət Universitetinin Humanitar məsələlər üzrə prorektoru və Coğrafiya fakültəsində Ətraf mühitin mühafizəsi kafedrasının professoru olmuşdur. Ş.Xəlilovun əsas elmi fəaliyyət istiqaməti Azərbaycanın su anbarları və göllərinin hidroloji xüsusiyyətləri, su anbarlarının lillənməsi və sahillərinin dinamikası, su təsərrüfatı tədbirlərinin, o cümlədən su anbarlarının ətraf mühitə təsiri, onların mühafizəsi, səmərəli istifadəsi problemlərinin tədqiqidir. O, Azərbaycan coğrafiyaçıları içərisində ilk dəfə yeni su anbarlarının səmərəli yerləşdirilməsinin əsas ekoloji-coğrafi prinsiplərini işləyib hazırlamış, mövcud su anbarlarının ətraf mühitə neqativ təsirlərinin, o cümlədən onların lillənməsi və sahillərinin dinamikasının intensivliyi proqnozunu vermişdir. Onun 1995, 1997 və 2000-ci illərdə əldə etdiyi elmi nəticələr Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətində coğrafiya elminin ən mühüm nəticələri kimi qəbul edilmişdir. Respublikanın gölləri və su anbarlarının mühafizəsi və səmərəli istifadəsi üzrə elmi nəticələr Dövlət Ekologiya və Təbiətdən İstifadəyə Nəzarət Komitəsi tərəfindən Azərbaycan Respublikasının su ehtiyatlarının kompleks istifadəsi və mühafizəsi üzrə baş sxeminin tərtibində istifadə edilmişdir. Ş.Xəlilov 1978-1984-cü illərdə Azərbaycan EA partiya komitəsinin katibi, Bakı Şəhər Sovetinin deputatı seçilmiş, Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra da Yeni Azərbaycan Partiyası Yasamal rayon təşkilatının əsas təşkilatçılarından biri olmuş, rayon təşkilatı sədrinin birinci müavini seçilmiş, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Ekspert Şurasının üzvü olmuşdur. Ş.Xəlilov 100-dən artıq elmi əsərin, o cümlədən 5 monoqrafiyanın müəllifi olmuş, həmçinin, Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının VI-X cildlərində çaylar, göllər və su anbarlarına aid 50-dən artıq məqalə çap etdirmişdir. Onun 12 elmi əsəri xarici ölkələrdə nəşr olunmuşdur. Bir çox beynəlxalq və ümumittifaq simpozium və müşavirələrində (İngiltərə, Helsinki, Moskva, Sankt-Peterburq, Novosibirsk, Tiflis, Minsk, Yakutsk, Nijniy Novqorod və s.) Azərbaycan coğrafiya elmini layiqincə təmsil etmişdir. 20 il ərzində Azərbaycan Televiziyasının ən çox sevilən verilişlərindən olan elmi-kütləvi “Səyahət” və “Sovet Azərbaycanına səyahət” verilişlərinin daimi aparıcısı olmuşdur. Ş.Xəlilov “Fədakar əməyə görə” yubiley medalı ilə təltif edilmişdir. AMEA-nın müxbir üzvü Şahvələd Xəlilov 2007-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1939-2007) |