M.Seyid-Rza 1925-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1946-cı ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) Neft və qaz quyularının qazılması ixtisası üzrə neft-mədən fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş və təyinatla “Azneft” Birliyinin turbin qazma Şərq kontoruna göndərilmişdir.
M.Seyid-Rza 1958-ci ildə texnika üzrə fəlsəfə doktoru, 1962-ci ildə texnika üzrə elmlər doktoru elmi dərəcələrini, professor elmi adını almış, 1980-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (AEA) müxbir üzvü seçilmişdir. M.Seyid-Rza 1951-1954-cü illərdə “Neft Daşları”nda mühəndis vəzifəsini icra etmişdir. 1957-1995-ci illər ərzində “Azneft” Birliyinin müxtəlif idarələrində və elmi tədqiqat institutlarında baş mühəndis vəzifəsindən direktor vəzifəsinə kimi yüksəlmişdir. M.Seyid-Rzanın elmi fəaliyyəti əsasən geoloji mürəkkəb şəraitdə qazılan quyularda müxtəlif mürəkkəbləşmələrin əmələ gəlməsi səbəblərinin araşdırılması, onların qarşısının alınması və aradan qaldırılmasına dair tədqiqatların aparılması və lazımi tövsiyələrin verilməsi ilə bağlıdır. Bu sahədə onun ilk axtarışları quyuların sıradan çıxması, dəniz özüllərinin dağılması, yanğınların baş verməsi və bunların nəticəsində xeyli miqdarda neft və qazın itkisinə səbəb olan qrifonların və kəmərarxası təzahürlərin yaranması səbəblərinin araşdırılmasına həsr olunmuşdur. Çoxsaylı nəzəri və mürəkkəbləşmələrdən olan qaz təzahürünün təsnifatını vermişdir. İlk dəfə olaraq hidrodinamik təzyiq dəyişilməsinin, temperaturun və digər amillərin quyu divarının uzunmüddətli davamlığına təsiri məsələlərini araşdırmışdır. Mürəkkəb şəraitdə dağ süxurlarının möhkəmliyini təmin edən işlər kompleksi hazırlamış və istehsalatda tətbiq etmişdir. O, “Azərbaycan neft təsərrüfatı” jurnalının baş redaktoru kimi də səmərəli fəaliyyət göstərmişdir. M.Seyid-Rza 220 elmi əsərin, o cümlədən 20 monoqrafiyanın müəllifi olmuşdur. Onun rəhbərliyi ilə 43 fəlsəfə doktoru və elmlər doktoru hazırlanmışdır. M.Seyid-Rza 1964-cü ildə Azərbaycanın Əməkdar ixtiraçısı, 1989-cu ildə SSRİ-nin Fəxri neftçisi və akademik İ.M.Qubkin adına mükafatın laureatı olmuşdur. AMEA-nın müxbir üzvü Seyid-Rza Mir Kərim oğlu 1995-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1925-1995) |