Tofiq Məmməd oğlu Əliyev 1928-ci il iyunun 1-də Gəncə şəhərində anadan olmuşdur.
Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) Energetika fakültəsini bitirmiş (1951), 1954-cü ildə texnika üzrə fəlsəfə doktoru, 1967-ci ildə texnika üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsini, 1969-cu ildə professor elmi adını almışdır. 1980-ci ildə AEA-nın müxbir üzvü, 1989-cu ildə isə həqiqi üzvü seçilmişdir. ASİ-də assisent (1954-1956), dosent (1956-1959), Neftkimyaavtomat ETLİ-də direktor müavini (1959-1972), ASİ-nin kafedra müdiri (1972-1993), prorektor (1988-1989), rektor (1989-1993) vəzifələrində çalışmışdır. T.Məmmədovun elmi fəaliyyəti informatika və hesablama texnikası sahəsinə həsr olunmuşdur və neft emalı üçün ölçmə sistemlərinin, o cümlədən çoxölçülü sistemlərin işlənilməsi üçün orijinal ənənəvi olmayan yanaşmalarla əlaqədardır. Avtomatik tənzimləmə nəzəriyyəsi əsasında çoxölçülü ölçmə sistemlərinin yaradılması istiqamətində əldə etdiyi nəticələrin tətbiqi ilə informasiya çeviriciləri kompleksi və məlumat-ölçmə sənaye sistemi yaradılmışdır. Neft sənayesi üçün lokal və mərkəzləşdirilmiş avtomatik nəzarət və məlumat sistemlərinin yaradılması istiqamətində nəzəri və təcrübi tədqiqatlarının nəticələri əsasında avtomatlaşdırma sistemləri və texniki vasitələr kompleksi yaradılmışdır. Hesablama texnikasının tətbiqi ilə neft və neft məhsulları saxlanılan sənaye obyektlərində geofiziki informasiyanın toplanması və emalı sistemləri üçün avtomatlaşdırılmış sənaye məlumat-ölçmə sistemlərinin nəzəri əsaslarını işləmiş, sənaye miqyasında tətbiq etmişdir. Rəhbərliyi və bilavasitə iştirakı ilə yaradılmış kompüter sistemləri və texniki vasitələrlə xalq təsərrüfatının geofiziki-mədən, aerokosmik, hidrotexniki, xüsusi təyinatlı və s. sahələrində geniş çeşidli informasıyanın işlənilməsi məsələləri həll edilmişdir. Texniki kibernetikanın müxtəlif bölmələri ilə əlaqəli Ölçmələrin ümumi nəzəriyyəsi istiqamətində apardığı tədqiqatlar nəticəsində Xətaların iterasiyalı korreksiyası nəzəriyyəsi yaradılmışdır. 37 monoqrafiya və kitabın, 227 məqalənin, 213 ixtiranın müəllifidir. Rəhbərliyi altında 38 fəlsəfə doktoru və 5 elmlər doktoru hazırlanmışdır. T.Əliyev SSRİ (2 dəfə) və Azərbaycan SSR Dövlət mükafatları laureatı olmuş, Əməkdar elm xadimi fəxri adına layiq görülmüşdür. Akademik Tofiq Əliyev 1993-cü ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1928-1993) |