Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Əbdülkərim Əli oğlu Əlizadə 1906-cı il yanvarın 11-də Bakıda anadan olmuşdur. Azərbaycanda qədim və orta əsrlər tarixi üzrə kadr çatışmazlığı nəzərə alınaraq, Ə.Əlizadə 1927-ci ildə Leninqrad Şərq İnstitutuna göndərilmiş və 1930-cu ildə həmin institutu bitirmişdir. 1935-ci ildə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almış, 1935–1941-ci illərdə SSRİ EA Şərqşünaslıq İnstitutunda, eyni zamanda Leninqrad Şərq İnstitutunda və Leninqrad Dövlət Universitetində çalışmışdır.
Ə.Əlizadə 1954-cü ildə tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsi almış, bir il sonra isə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir. Əbdülkərim Əlizadə 1941-1963-cü illərdə SSRİ Elmlər Akademiyası Azərbaycan Filialının Tarix İnstitutunda baş elmi işçi, direktor, Tarix və Fəlsəfə İnstitutunun Qədim və orta əsrlər tarixi şöbəsinin rəhbəri, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının İctimai Elmlər Bölməsinin akademik-katibi vəzifələrində çalışmışdır. O, 1958-1963 illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun ilk direktoru olmuşdur. Ə.Əlizadə 1963-cü ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq İnstitutunun Mətnşünaslıq və məxəzləri çapahazırlama şöbəsinə rəhbərlik etmişdir Akademik Ə.Əlizadə görkəmli şərqşünas İ.P.Petruşevski ilə birlikdə Azərbaycanın orta əsrlər tarixşünaslığının əsasını qoymuşdur. Azərbaycanın və qonşu Yaxın Şərq ölkələrinin Səlcuqilər və monqollar dövrü tarixinin tədqiqatçısıdır. Alimin 1956-cı ildə nəşr olunmuş «XIII–XIV əsrlərdə Azərbaycanın sosial-iqtisadi və siyasi tarixi» (rus dilində) adlı sanballı monoqrafiyası və 60-dan artıq elmi məqaləsi Azərbaycanın və eləcə də qonşu Şərq ölkələrinin orta əsrlər tarixinin öyrənilməsi sahəsində xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Onun rəhbərliyi ilə onlarla elmlər doktoru və namizədi yetişmişdir. Ə.Əlizadə Şərqşünasların Münhen (1957), Moskva (1960), Tehran (1966, 1969), Ankara (1961, 1970), Varşava (1955), Təbriz (1969) qurultaylarının və başqa elmi toplantıların iştirakçısı olmuş, Azərbaycan tarix elminin yeniliklərini, nailiyyətlərini dünya alimlərinə çatdırmışdır. Ə.Əlizadə elmi xidmətlərinə görə SSRİ Dövlət Mükafatına (1948), Əməkdar elm xadimi fəxri adına (1960), Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatına (1978) layiq görülmüş, «Qırmızı Əmək bayrağı», «Qafqazın müdafiəsi», «Böyük Vətən müharibəsində şərəfli əməyə görə», «Şərəf nişanı» orden və medalları ilə təltif edilmişdir. AMEA-nın həqiqi üzvü Əbdülkərim Əlizadə 3 dekabr 1979-cu ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1906-1979)
|