M.Quluzadə 1914-cü il sentyabrın 5-də Bakıda anadan olmuşdur. 1927-ci ildə N.Nərimanov adına Sənaye Texnikumuna daxil olmuş, burada təhsilini başa vurduqdan sonra 1932-ci ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutuna (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) daxil olmuş və 1938-ci ildə institutu dağ mühəndisi ixtisası üzrə fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.
M.Quluzadə 1946-cı ildə institutun əyani aspirantı olmuş, 1949-cu ildə texnika üzrə fəlsəfə doktoru, 1959-cu ildə texnika üzrə elmlər doktoru elmi dərəcələrini almış, 1968-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (AEA) müxbir üzvü, 1972-ci ildə isə həqiqi üzvü seçilmişdir. M.Quluzadə 1938-1941-ci illərdə Əzizbəyovneft Neftqazçıxarma İdarəsində qazma üzrə texnik, qazma ustası, mühəndis, böyük mühəndis vəzifələrində çalışmışdır. 1941-1945-ci illərdə Böyük Vətən müharibəsində iştirak etmiş, orden və medallarla təltif olunmuşdur. 1946-cı ildən başlayaraq onun əmək fəaliyyəti Azərbaycan Sənaye İnstitutu ilə bağlı olmuşdur. 1951-1964-cü illərdə institutda assistent, dosent, professor, Neft və qaz quyularının qazılması kafedrasının müdiri, institutun elmi işlər üzrə prorektoru olmuş, səmərəli elmi və pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1958-1964-cü illərdə Ümumittifaq “Neft və qaz” jurnalının məsul redaktoru olmuşdur. M.Quluzadənin elmi tədqiqat işləri neft elminin və texnikasının inkişafına, xüsusən də neft və qaz quyularının qazılma texnologiyasının nəzəriyyə və təcrübəsinə həsr edilmişdir. Dərin biliyi, zəngin istehsalat təcrübəsi ona qazmanın mürəkkəb nəzəri və texnoloji problemlərini müvəffəqiyyətlə həll etməyə imkan vermişdir. Elmi fəaliyyətinin ilk illərindən başlayaraq çox vacib, lakin mühəndis nöqteyi-nəzərindən mürəkkəb istiqamət olan maili quyuların qazılması ilə məşğul olmuşdur. O, maili quyuların qazılmasının elmi əsaslarının ardıcıllıq nəzəriyyəsinin yaradıcısıdır. M.Quluzadə neft elmi sahəsində şöhrətli bir məktəb yaratmışdır. Onun əldə etdiyi fundamental nəticələr həm quruda, həm də dənizdə neft və qaz yataqlarının kəşfiyyatı və istismarında həlledici rol oynamışdır. Onun rəhbərliyilə maili quyuların avtomatlaşdırılması, təkmilləşdirilməsi, profillərinin layihələşdirilməsi və s. sahələr üzrə elmi tədqiqat işləri yerinə yetirilmişdir. Bu işlərin nəticələri Azərbaycanda, Qərbi Sibirdə, Qazaxıstanda, Krımda, Başqırdıstanda, Saxalində və başqa neft-qaz rayonlarında tətbiq edilmişdir. Xəzər dənizində maili quyuların qazılması işlərinin nəzəri və mühəndislik əsasını M.Quluzadənin yerinə yetirdiyi elmi tədqiqat işləri təşkil edir. Bu üsulun geniş miqyasda tətbiqinə görə M.Quluzadə bir qrup alim və mütəxəssislərlə birlikdə 1972-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatına layiq görülmüşdür. Elm və texnikanın inkişafı və yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasında böyük xidmətlərinə görə M.Quluzadə “Lenin” və “Qırmızı Əmək Bayrağı”, II dərəcəli Vətən müharibəsi ordenləri, bir çox SSRİ medalları və Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Fəxri fərmanları ilə təltif olunmuşdur. O, bir neçə elm-texnika komitələrinin və komissiyalarının üzvü, SSRİ Ali Təhsil Nazirliyinin neft təhsili üzrə elmi-texniki şurasının, AEA-nın Elm və torpaq elmi şurasının doktorluq və namizədlik ixtisaslaşdırılmış Elmi şurasının, Azərbaycan Ensiklopediyasının elmi şurasının üzvü olmuşdur. M.Quluzadə 400 elmi əsərin, o cümlədən 15 monoqrafiyanın, Azərbaycan dilində bəzi ilk fundamental dərsliklərin, 15 ixtira və kəşfin müəllifidir. Alimin rəhbərliyilə 45 texnika üzrə fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır. O, 10 elmlər doktorunun elmi məsləhətçisi olmuşdur. Akademik Məmmədpaşa Quluzadə 1994-cü ildə Bakıda vəfat etmişdir. |
|
(1914-1994)
|