Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Azərbaycan Milli Konservatoriyasında “Muğam aləmi” VI Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində elmi simpozium təşkil olunub.

Simpoziumun rəsmi açılış mərasimində Azərbaycan Respublikası mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifova çıxış edərək Azərbaycan mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsi olan muğam sənətinin tarixi inkişaf mərhələlərindən söhbət açıb. Bildirib ki, muğam qədim ayinlərdən qaynaqlanaraq, əsrlər boyu davam edən tədrici inkişaf və təkamül prosesindən keçərək, yetkinləşmiş, formalaşmış və kamilləşmişdir.

Səadət Yusifova vurğulayıb ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Bakı şəhərində Muğam mərkəzinin yaradılması haqqında” 2005-ci il tarixli Sərəncamında qeyd edilir ki, muğam Azərbaycan xalqının mədəni-mənəvi irsinin möhtəşəm abidəsidir. Azərbaycan musiqisini zəngin fəlsəfi və ədəbi zəmində təşəkkül tapmış muğamsız təsəvvür etmək mümkün deyil. Klassik ədəbiyyat nümunələri ilə üzvi surətdə vəhdət təşkil edərək sintetik sənət növü kimi meydana çıxan muğamların Azərbaycan musiqisinin inkişafında rolu böyükdür.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın çoxşaxəli fəaliyyətində milli mədəniyyətimizin inkişafı, xüsusilə muğam sənətinin təşviqi ilə bağlı layihələr xüsusi önəm kəsb edir. Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə muğam sənətinin qorunub saxlanılması və təbliği istiqamətində böyük işlər görülüb.

Nazir müavini qeyd edib ki, 2009-cu ilin martında Bakıda Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü və təşkilati dəstəyi ilə dünyada ilk dəfə olaraq Beynəlxalq Muğam Festivalı keçirilib. O gündən “Muğam aləmi” beynəlxalq musiqi festivalı Azərbaycanın musiqi həyatında mütəmadi olaraq keçirilən Şərqin ənənəvi musiqi ifaçıları və tədqiqatçılarının qatıldığı genişmiqyaslı mədəni hadisəyə çevrilib.

“Hazırda keçirilən bu ilki festivala da Türkiyə, Özbəkistan, Tacikistan, İsrail, Əfqanıstan, İran, İraq, Yunanıstan, Böyük Britaniya, Mali, Hindistan, İordaniya və Misirdən musiqiçilər dəvət olunmuşdur. Festivlallarla paralel muğamla bağlı elmi fikir mübadiləsini həyata keçirmək üçün bu günədək 5 beynəlxalq elmi simpozium keçirilib. Simpozium sayəsində bu sahədə görülən işlər ümumiləşdirilib, eyni zamanda, monodik musiqinin araşdırılmasına perpsektivlər açılıb”, - deyə Səadət Yusifova bildirib.

O, builki festival çərçivəsində dünyanın müxtəlif ölkələrindən Azərbaycan muğamının, dəstgahlarının, özbək və tacik makomlarının, Hindistan raqasının, Pakistan qavallisinin, həmçinin türk, ərəb, yəhudi, uyğur məqam musiqisinin öyrənilməsi problemləri ətrafında müzakirələrin aparılmasının nəzərdə tutulduğunu söyləyib. Nazir müavini bu simpoziumun növbəti dəfə üfüqlərimizi genişləndirməyə və muğamın gələcək tədqiqini və inkişafını təşviq etməyə imkan verəcəyinə inamını bildirib.

Sonra çıxış edən AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli Azərbaycanın muğam sənətinin, muğamşünaslıq elminin əsas mərkəzlərindən biri olduğunu qeyd edərək bu sənətin ölkəmizdə qədim tarixi, böyük ənənələri və qüdrətli ifaçıları olduğunu bildirib. O, muğamın Azərbaycanda XX əsrin əvvəllərində populyarlıq qazandığını və inkişaf etməyə başladığını diqqətə çatdırıb.

AMEA prezidentinin sözlərinə görə, musiqi sənətinin muğam qolu haqqında Əbdülqadir Marağayinin, Fətullah Şirvaninin, Mir Mövsüm Nəvvabın, Üzeyir Hacıbəylinin əsərləri, məqalələri Azərbaycanda muğam sənətinin özünəməxsus elmi əsaslarla inkişaf etdiyini, elmin muğam sənətinin təşəkkülünə böyük təsir göstərdiyini aydın şəkildə nümayiş etdirir.

Çoxəsrlik muğam sənətinin inkişafında müstəqillik dövründəki yeni mərhələnin əhəmiyyətini xüsusi qeyd edən akademik İsa Həbibbəyli artıq Azərbaycanda yeni nəsil muğamşünaslıq elminin formalaşmaqda olduğunu bildirib. Alim son illərdə bu sahədəki irəliləyişin təməlində Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın çoxşaxəli  fəaliyyətinin, onun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən əhəmiyyətli layihələrin dayandığını vurğulayıb. 

“Mehriban xanım Əliyevanın həyata keçirdiyi məqsədyönlü fəaliyyətin nəticəsi olaraq keçirilən muğam müsabiqələri sayəsində artıq ölkəmizdə muğam ustadları ilə yanaşı, gənc muğam ifaçıları nəsli də yetişir”, - deyən akademik İsa Həbibbəyli bu inkişafı muğam sənətimizin indiki mərhələdəki ən böyük nailiyyəti hesab edib.

AMEA rəhbəri muğam sənətinin UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilməsində Mehriban xanım Əliyevanın əvəzsiz xidmətlərindən danışıb, həmçinin Azərbaycanda Muğam Mərkəzinin istifadəyə verilməsinin muğam sənətinin inkişafında böyük rolu olduğunu qeyd edib.

“AMEA-nın Memarlıq və İncəsənət İnstitutunda fəaliyyətə başlayan Muğamşünaslıq Mərkəzi ölkə üzrə muğam sahəsində tədqiqatları koordinasiya edən, onların inkişafını elmi baxımdan təşviq edən əsas mərkəzlərdən birinə çevrilməkdədir”, - deyən akademik İsa Həbibbəyli əlavə edib ki, ölkəmizdə ilk dəfə muğam ensiklopediyasının yaranması da Azərbaycanda keçirilən muğam festivallarının elmimizə gətirdiyi qiymətli bir yenilikdir.

O, bugünkü tədbirin ölkəmizdə muğamşünaslıq elminin və muğam ifaçılıq sənətinin inkişafına əhəmiyyətli töhfələr verəcəyinə, muğamın dərinliklərini, tarixi köklərini, inkişaf mərhələlərini bir daha nəzərdən keçirməklə yanaşı, bundan sonrakı inkişafı üçün da əhəmiyyətli elmi-nəzəri fikirlər ortaya qoyacağına əminliyini ifadə edib.

Elmi simpoziumda UNESCO-nun Ənənəvi Musiqi üzrə Beynəlxalq Şurasının (İCTM) prezidenti, professor Svanibor Pettan tədbirin əhəmiyyətindən danışıb, təmsil etdiyi qurumun fəaliyyəti barədə məlumat verib. Bildirib ki, şuranın əsas məqsədi dünyada ənənəvi musiqinin təbliği ilə məşğul olmaq, onlar arasında əlaqə yaratmaq və təcrübə mübadiləsinə xidmət etməkdir.

İCTM-də dünyanın müxtəlif ölkəsinin alimlərinin toplandığını bildirən professor S.Pettan deyib ki, həmin elm adamlarından bir çoxu hazırda bu tədbirdə iştirak edir.

Azərbaycanda muğam sənətinin, klassik musiqi irsinin yaşadılmasına göstərilən diqqət və qayğını yüksək qiymətləndirən İCTM prezidenti ölkəmizdə Heydər Əliyev Fondu, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının bu irsin yaşadılması üçün keçirtdiyi tədbirlərə toxunub.

Daha sonra çıxış edən Şaşmakom Beynəlxalq Musiqi Festivalının prezidenti, Özbəkistan və ABŞ-ın ictimai-xadimi, musiqişünas, publisist və jurnalist Rafael Nektalov muğamın bütün dünyanı fəth etmək gücünə malik olduğunu bildirib. O, muğam sənətinin əksər ölkələrdə böyük marağa səbəb olduğunu diqqətə çatdırıb.

Simpozium öz işini plenar iclaslarla davam etdirib.

Plenar iclaslarda “Dəyərli musiqi ənənələri təhlükə altında”, “Məqamın coğrafiyası: Məqamın öyrənilməsi və təcrübəsinə yeni yanaşmalar”, “Paris İnsan Muzeyində səs yazılarının etnomusiqi arxivi. Minlərlə material açıq mənbələrdə” və digər mövzularda məruzələr dinlənilib, müzakirələr aparılıb.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.science.gov.az saytına istinad zəruridir.