Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Çin alimləri ən dərin dəniz ekosisteminin xəritəsini hazırlayır.

Bu layihə okeanın dibində həyatın sirlərini açır.

Agentliyin xəbərində deyilir ki, bir qrup çinli alim bu fundamental tədqiqatda dünyanın ən dərin okean səltənəti olan Mariana xəndəyində sirli həyatın hələ də davam etməsi mexanizmlərini açıqlayıb. “Cell” elmi jurnalında dərc olunan üç məqaləyə əsasən, ölkənin dərin dənizlərində idarə olunan “Fendouzhe” (“Mübarizə”) sualtı gəmisi tərəfindən toplanan nümunələrdən istifadə edən tədqiqatçılar yeni uyğunlaşma strategiyalarını və mikroorqanizmlərin, xərçəngkimilərin və balıq növlərinin ekstremal mühitdə resurs potensialını aşkar ediblər.

Demək olar ki, 11 min metr dərinlikdə olan Mariana xəndəyi bir vaxtlar “həyatsız zona” hesab edilən, 1100 atmosfer təzyiqi olan əbədi qaranlıq və soyuq bir uçurumdur. Çinin tədqiqat gəmisi 2020-ci il noyabrın 10-da bu xəndəyə çatıb və onun zəngin ekosistemini aşkar edib.

Tədqiqatçılar növlər səviyyəsində prokaryotik mikroorqanizmlərin 7500-dən çox nümayəndə genomunun təfərrüatlarını müəyyən ediblər ki, bunların təxminən 90 faizi əvvəllər məlum olmayan növlərdir və müxtəliflik qlobal miqyasda məlum olan dəniz mikrobları çeşidi ilə müqayisə edilə bilər. Onlar, həmçinin müəyyən ediblər ki, krevetkaya bənzər onurğasız olan amfipodun genomu insan genomundan dörd dəfədən çox böyükdür.

Mariana xəndəyində 11 dərin dəniz balıq növünün genomları üzərində aparılan araşdırmalar müəyyən edib ki, yağ turşusunun yığılması həmin balıqlara yüksək təzyiqli mühitin öhdəsindən gəlməyə kömək edə bilər.

Çin alimlərinin tədqiqatı dünya bioloqları arasında böyük rezonansa səbəb olub. Bəzi ölkələrin qabaqcıl elm müəssisələri bu prosesdə iştirak etmək istədiklərini bildiriblər.

AzərTac