Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Əbülfəz Quliyevin yeni monoqrafiyası nəşr olunub.

“Əski türkcədə şəxs adları (Ötükən və Turfan türklərinin antroponimləri)” (Eski türkçede şahıs adları (Ötüken ve Turfan türklerinin antroponimleri) adlı monoqrafiya Ankarada “Sonçağ” nəşriyyatında Türkiyə türkcəsində çapdan çıxıb.

Əsərin elmi redaktoru professor Osman Mərt, rəyçisi isə professor Şurəddin Məmmədlidir.

Monoqrafiya “Giriş”, üç fəsil, “Nəticə”, “Qısaltmalar” və “Biblioqrafiya” adlı bölmələrdən ibarətdir.

Əsərin girişində antroponimlər müasir türk xalqlarının dilini, tarixini, mifoloji təfəkkürünü, etnoqrafiyasını, türk mədəniyyətinin qədim mərhələlərini öyrənmək baxımından zəngin və etibarlı mənbə kimi səciyyələndirilir. Qədim türk yazılı abidələrinin, türk dilinin onomastik vahidlərinin tədqiqi tarixindən, məsələni araşdırmış tədqiqatçılardan, nəşr edilən əsərlərdən bəhs olunur. V.Tomsen, V.Radlov, H.N.Orkun, S.Q.Klyaştornı, İ.A.Batmanov, T.T.Orhun və başqalarının bu sahədəki fəaliyyəti şərh edilir.

“Ötükən türklərinin antroponimləri” adlanan ilk fəsil əski türk adlarının əsas səciyyəvi xüsusiyyətləri, tarixən geniş istifadə edilmiş xanədan adları, Ötükən türklərinə məxsus vəzifə, ləqəb və müraciət formaları, tarixi şəxsiyyət adları, sadalanan antroponimlərin leksik-semantik qrupları, Ötükən uyğurlarının antroponimləri, mifonim və teonimləri əhatə edir.

“Turfan uyğurlarının antroponimləri” adını daşıyan növbəti fəsildə Turfan uyğurları tərəfindən işlədilmiş adlardan, qadın adlarından, ləqəb və müraciət formalarından, həmçinin uyğur türklərinə məxsus qədim dövlət sənədlərində işlənən antroponimlərdən bəhs olunur.

Monoqrafiyanın sonuncu fəsli “Qaraxanlı türklərinin antroponimləri” adlanır. Burada türk dilinin öyrənilməsində mühüm rolu olan “Divani-lüğət it-türk” və “Qutadqu-bilik” əsərlərində adı çəkilən antroponimlər linqvistik təhlil olunur.

Monoqrafiyada Göytürk, Uyğur və XI əsrə aid Uyğur-Oğuz antroponimlərini tarixi-müqayisəli metodla araşdıran professor Əbülfəz Quliyev maraqlı elmi nəticələr əldə etmişdir. Müəllif həmin nəticələri 26 bənddə ümumiləşdirmiş, mövzunu tədqiq edərkən fərqli üslub ortaya qoymuşdur.

Əsərdə istifadə olunan ixtisar və qısaltmaların izahları, habelə araşdırma zamanı istinad edilmiş 200-dən artıq elmi mənbənin siyahısı monoqrafiyanın sonuna əlavə edilmişdir.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.science.gov.az saytına istinad zəruridir.